Sezgisel Beslenme Nedir?

Sezgisel yeme içgüdü, duygu ve rasyonel düşüncenin, dinamik bir beden-akıl bütünleşmesidir. Bedeninizin mesajlarına dikkat ederek, fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarınızı karşılayarak sağlığınızı onurlandırdığınız kişisel bir süreçtir. Bu süreç boyunca kendinizin önde ve merkezde olduğu bir içsel keşif yolculuğunda olursunuz.

Sezgisel yeme açlık ve tokluğun biyolojik sinyalleri gibi bedeninizde yükselen fiziksel duyumları duyabilme ve onlara cevap verebilme becerisini elde etmenize yardımcı olur ve bu becerinin önündeki engelleri kaldırmaya yarar.

Sezgisel yemenin temel amacı kendimizi tanımayı ve ihtiyaçlarımızı anlamayı sağlamak, içsel farkındalığı artırmak ve dolayısıyla kendi bedenlerimizin uzmanı olmayı sağlamaktır. Bu yeme davranış şekli yeni bir keşif değil, aksine bir bebek olarak hayata gözlerimizi açtığımız günden itibaren içgüdüsel ya da fizyolojik bir süreç olarak kendiliğinden gerçekleşen bir davranış şeklidir. Ancak bazı insanlar bebeklikten yetişkinliğe geçerken birtakım çevresel etmenler tarafından sistemli bir şekilde kendi fizyolojik ihtiyaçlarını dinleme ve bedenlerine güvenme yetisini kaybediyor. Buna sebep olan çevresel etmenler arasında başta diyet kültürü olmak üzere diyet kültürüne hizmet eden tüm uygulamalar ve güzellik standartları yer almaktadır. Örneğin sağlıklı bir çocuk olarak kendinizi hayal edin. Henüz kalori kelimesinin ne olduğunu bile bilmiyorsunuz. Yemek yemek sizin için keyifli ve ihtiyacınızı karşılamak için her gün düzenli olarak vakit ayırdığınız bir eylem. Tabağınızdaki yemeğin hangi sayıya denk geldiğini değil sizin için yeterli olup olmadığını, keyif alacağınız bir yemek mi ya da sizi doyuracak mı diye düşünüyorsunuz. Bunlar sağlıklı bir insanın yemek yerken maksimum düşünmesi gereken durumlardır. Aksi durumda yemek yemek sizin için endişe verici ve stresli bir eyleme dönüşür.

Beslenmede sezgisel yeme yaklaşımı tam olarak bozulmuş yeme davranışlarınızı, besinlerle ve bedeninizle olan ilişkinizi düzeltmek veya iyileştirmek için yani bir bakıma özünüze dönmenizi sağlayacak bir kavram. En başta bahsedildiği gibi sezgisel yeme kavramının sağladığı alışkanlıklar bizlerde zaten doğuştan mevcuttu fakat zamanla bazı sebeplerden ötürü bu alışkanlıklar köreldi veya unutuldu. Yeme davranışlarının bozulması her yaşta olabileceği gibi genelde çocukluktan itibaren belirtileri görülür. Bu bozulmalar erkenden tedavi edilmezse ergenlikte ve yetişkinlikte daha ciddi seviyelere gelebilir ve yeme bozukluklarına dönüşebilir. Bu durumda tedaviye multidisipliner yaklaşılmalıdır. 

Sezgisel Yemeyi Uygulamak

Sezgisel yemenin 10 tane prensibi bulunmaktadır. Sezgisel yemenin uygulama kitabına göre her prensip tek tek belirli sürelerde çalışılıp pratik edilerek bozulmuş bir davranış iyileştirilmeye çalışılır. Özellikle yeme davranışı bozukluklarında veya yeme bozukluklarında (spesifik olarak tıkınırcasına yeme bozukluğunda) iyileşme sağlamak için geleneksel diyet yaklaşımlarına göre daha başarılıdır. 

Sezgisel Yiyici Olmanın Avantajları 

• Yiyecek porsiyonlarını belirlerken açlık seviyenizi göz önünde bulundurursunuz. Belirli bir kalori de kalmak gibi bir endişeniz olmaz ve böylece tüm gün yemek düşünmezsiniz. 

• Bedeninizden gelen sinyalleri dinleyeceğiniz ve dolayısıyla onlara cevap vereceğiniz için gerçekten hangi besini yemek istediğinize kendiniz karar verebilirsiniz. 

• Gün içinde açlığınızın her an farkında olacağınız için uzun süreli açlıkları önleyebilirsiniz. Böylece tıkınırcasına yeme gibi durumlarla karşılaşmanızın fiziksel bir nedeni kalmaz.  

• Tokluk seviyenizin yemek yerken nasıl arttığının farkında olabileceksiniz. Dolayısıyla, istisnai durumlar haricinde, midenizi rahatsız edici derecede dolu hissetmeyeceksiniz. Çünkü önünüzdeki yemeği istediğiniz zaman tekrar yemeye devam edebileceğinizi bilirsiniz. Yani yemekler konusunda kısıtlanmadığınızın bilincinde olursunuz.    

• Sezgisel yeme içsel farkındalığınızı artırmanın yanında beslenmeyi bir öz bakım olarak görmenizi sağlar. 

• Artık yiyecek kurallarınız olmadığı için ve yeme özgürlüğüne sahip olduğunuzdan dolayı üstünüzden yük kalkmış gibi hissetmeniz olasıdır. 

• Zoraki diyet listelerine uymak zorunda olmadığınız için istediğiniz saatte istediğiniz yiyeceği yemekte özgür olursunuz. Böylece yedikleriniz sizi çoğu zaman tatmin eder ve yemekten sonra başka bir şey yeme arayışında olmazsınız.  

• Yiyecekleri kullanmadan duygularınızla baş edebilirsiniz. Yani duygusal yemenizi iyileştirebilirsiniz. 

• Bedeninize saygı duyarsınız ve ihtiyaçlarını gözetirsiniz. Bunu yapma şekliniz vücudunuzu sıkan bir kıyafete girmeye çalışmamak da olabilir, bedeninizin o an ihtiyaç duyduğu besini esirgememek de olabilir. Ya da takıntılı bir şekilde egzersiz yapıyor ve kendinizi aşırı hırpalıyorsanız bedeninize olan saygınızı yeniden kazandığınız için rahatlıkla dinlenmek için kendinize izin verebilirsiniz.  

• Sırf daha fazla kilo verdirdiğini düşündüğünüz için sevmediğiniz fiziksel aktiviteleri yapmak zorunda olmazsınız. Çünkü egzersizin kilo kontrolü sağlaması dışındaki etkilerini de bilirsiniz ve bu yüzden size gerçekten keyif verecek ve tatmin edecek egzersizi yapmayı seçebilirsiniz. 

• Mükemmel olmak zorunda değilsiniz. Sezgisel yemenin tamamen kişisel bir süreç olduğunu bilirsiniz ve kendinizi başkalarıyla kıyaslamadığınız gibi kendi süreciniz içinde de karşılaştırmalar yapmazsınız. Bunun bir iyileşme ve gelişme süreci olduğunu bilir ve yargılayıcı veya kısıtlayıcı düşünceler yerine meraklı, keşfetmeye hazır ve şefkatli düşünceler içerisinde olursunuz.  

Sezgisel yeme, popüler olmuş yeni bir diyet modeli değildir. Bu yaklaşımın pratikte nasıl bir şey olduğunu sağlıklı bebeklerin veya çocukların beslenme şekillerine bakarak anlayabilirsiniz. Bir bebeğin karnı acıktığında, altı pislendiğinde veya başka herhangi bir şeye ihtiyaç duyduğunda ağlaması, huysuzlanması ve çeşitli ilgi çekme yolları arayıp sonunda da istediğini elde etmesi kısaca sezgisel yemenin pratikte nasıl göründüğüyle ilgili bizlere güzel bir örnek olabilir. Bu örnekte bebek ihtiyaç duyduğu şeyi kendisi biliyor ve en kısa sürede giderilmesi için bakım verenine sinyal gönderiyor. Yetişkinler olarak bizim de zamanla bozulmuş yeme davranışlarımızı düzeltmek ve sağlıklı alışkanlıklarımızı tekrar kazanmak için sezgisel beslenme şeklini benimsemeye ve içselleştirmeye ihtiyacımız olabilir.  

Sonuç olarak sezgisel yemeyi doğru anladığımız müddetçe ve sezgisel yiyici olma yolunda yapacağımız uygulamalar sayesinde vücudumuzu ve beynimizi fabrika ayarlarına döndürebilir ve her yerde karşımıza çıkan diyet kültürü zihniyetinden kendimizi koruyabiliriz.