Sigara-Nikotin Bağımlılığı
Yazar Ersin Çevikalp • Pratisyen Hekim • 28 Haziran 2021 • Yorumlar:
Sigara, gerek bizzat kullanan gerekse içmeyen ancak sigara içilen ortamda bulunma sonucu pasif olarak soluyan insanlarda çok önemli bir hastalanma ve ölüm nedenidir. Sigara ve tütün kullanımı dünyada önlenebilir ölüm nedenlerinden en önemlisidir.
Günümüzde erişkinlerin yaklaşık üçte birinin sigara içtiği ve kadın nüfusunda sigara içme oranının giderek arttığı bilinmektedir. Sigara şu anda dünyada 15 yaş üstü 1.2 milyar insan tarafından kullanılmaktadır. Her yıl dünyada yaklaşık 5 milyon insanın sigara ve tütün kullanımına bağlı hastalıklardan hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir.
Bağımlılık kişinin madde alımı üzerindeki kontrolünü kaybetmesini ifade eder; bir nesneye, kişiye ya da bir varlığa duyulan önlenemez istek; veya bir başka iradenin tahakkümü altına girme durumu olarak tanımlanır. Kişi iş, aile ilişkilerini, okul başarısını, hatta öz bakımını ihmal edebilir.
Sigara-nikotin bağımlılığı bir madde bağımlılığıdır ve bir beyin hastalığıdır.
Öncelikle vurgulanması gereken noktalardan biri ergenlikte sigara içiminin erişkinlikte sigara içimi için en önemli risk etkeni olduğudur. Sigara içilen çevreden uzak duruldukça sigara içimi azalmaktadır.
Sigara içme veya dumanının solunması zamanla kişide psikolojik ve fiziksel bağımlılık oluşturur. Fizyolojik bağımlılık üç ay sürer. İlk ay (3-4 hafta) daha şiddetli yoksunluk yaşanır. Aşırı sigara içme isteği, gerginlik, konsantrasyon bozukluğu, iştah artışı, depresif duygu durum, ağızda aftlar, uykusuzluk, huzursuzluk yoksunluk belirtileridir.
Psikolojik bağımlılık ömür boyu sürer. Alışkanlıkları değiştirmek ve Yaşam tarzı değişikliği gerekir. Sigara ile kullanılan içeceklere(çay-kahve-alkol gibi) ve beraber sigara içilen kişilere, ortamlara mesafe koymak gerekir.
Fizyolojik bağımlılık için yoksunlukları bertaraf edecek pek çok yöntem vardır.
Bağımlılığın altında depresyon, kaygı bozukluğu (anxiete), uykusuzluk, tükenmişlik gibi psikolojik rahatsızlıklar varsa önce bu durumun dengelenmesi sonrasında sigarayı bırakması uygun olur.
Tüm bağımlılıklarda olduğu gibi sigarada da niyet- kararlılık- kararlılığı sürdürmek önemlidir. Kendin için bir özen, kaliteli bir yaşam için çaba göstermek gerekir.