Sınav Kaygısı ve Başa Çıkma Yolları

Sınav Kaygısı Nedir? Nasıl Oluşur?

Sınav kaygısı, kişinin öncesinde öğrendiği bilgileri sınav anında etkili kullanamayıp başarısının düşmesine neden olan bir kaygı türüdür. Kişinin bu durumu sınav öncesinden itibaren başlar. Kişinin sınava yüklediği anlamlar, sınavdan beklentileri, sınavın kendi başarısını belirleyeceğini düşünmesi, sınav konularına yeterli zamanın ayrılmaması gibi durumlar kaygının oluşmasına zemin hazırlar. Ayrıca çevrede gelişen olaylar ve ailenin beklentisi de bunlara ek olarak gösterilebilir.

Sınav Kaygısının Belirtileri Nelerdir?

Sınav yaklaştıkça kişide huzursuzluklar, iç sıkılmaları, dikkatin dersten başka farklı alanlara yönelmesi, uyku sorunları, kendine güvenmede azalma, kolay nefes alamama, ağlama durumları, baş ağrısı gibi belirtiler gözlemlenebilir. Kişinin aklında sürekli sınav olsa da sınava karşı olumsuz düşüncelerinden dolayı kişi stresli bir şekilde sınav anını bekler ya da sınava hazırlanmakta zorlanır. Bu durum aynı zamanda kişinin sınava hazırlanırken konulara odaklanmasını zorlaştırır ve kişi çalışmaya çalıştıkça kendini daha kötü hisseder. Bu anlarda kişinin aklında; başarısız olacağı, konulara çalışsa bile anlamayıp bunu sınav anında kullanamayacağı, başarısız olduğunda çevresinden tepkiler alacağını düşünmesi gibi olumsuz düşünceler oluşur. Peki bu kaygı ile nasıl başa çıkılır?

Sınav Kaygısıyla Başa Çıkma Yolları

Sınava karşı olan olumsuz düşünce ve tutumlar tekrar gözden geçirmekle başlanabilir. Olumsuz düşünceler yerine sınavın bir ölüm kalım meselesi olmadığını, kişi eğer başarısız olursa bu durumun kişiyi değersiz bir kişi yapmayacağını, çözüm için farklı yolların olduğu, mutlu olmanın sadece sınavda başarılı olmakla ilişkilendirilemeyeceği gibi düşünceler kişiyi sınava karşı rahatlatmaya yardımcı olur. Sınav öncesi kişi beslenme ve uyku düzenini bir düzen içine koymalı, zamanını iyi değerlendirmeli ve sınav çalışmayı son güne bırakmamalıdır. Kendine uygun çalışma yöntemleri bulabilir, zorlandığı konuları kendince bir sıraya koyabilir. Sınav anında olumsuz düşünmek yerine; sınava çalıştığımızı ve elimizden geleni yaptığımızı kendimize hatırlatmak kişinin sınava karşı kendini rahatlatmasına yardımcı olacaktır. Çalışma öncesi kişinin kendini rahatlatan ve sevdiği bir aktiviteyi yapması onu motive etmede yardımcı olur. Nefes egzersizleri ve gevşeme hareketleri de rahatlamaya yardımcı olacaktır. Gerektiğinde psikolojik destek mutlaka alınmalıdır.

Aile ve Çevrenin Desteği

Kişi kaygılı olduğunda kendini sakinleştiremediği için dışarıdan bir destek almak ona iyi gelebilir. Kişi aklındaki düşüncelerin dağılması için sürekli başka insanlarla konuşup kendini rahatlatmaya çalışır. Sevdiği bir arkadaşı veya ailesinden gelen destek kişiyi rahatlatır ve güveninin geri gelmesine yardımcı olur. Aileler bu dönemde en büyük desteği sağlayan etmenler arasında yer alır. Ebeveynlerin sınav döneminde çocuklarıyla ilgilenmesi, onların sorunlarına gerçekçi bir şekilde yaklaşmaları ve onları cesaretlendirmeleri gerekir. Kendi kaygılarını çocuklarına  yansıtmamalıdırlar.  Çocuklar arkadaşlarıyla kıyaslanmamalı kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda desteklenmelidir. Gelecek için istek ve beklentilerini desteklemek de çocukların kendine olan güveninin gelmesi açısından önemlidir. Sınav için uygun ortamın oluşturulması çocuğun odaklanmasına ve daha verimli çalışmasına yardımcı olur. Sınavlar kişiyi hayata hazırlayan birer araçtır. Bu sınavlarda başarısız olmak kişinin başarısız olduğunu göstermez. Çünkü bazen sınav zamanları biz istemesek de çevrede oluşan durumlar kişiyi strese sokabilir ve başarısını etkileyebilir. Yani bir sınava bakarak kendi değerimizi ve başarımızı belirlememeliyiz. Kişinin kendini rahatlatması ve özgüvenli hissetmesi sınava bakış açısını ve başarısını olumlu yönde etkiler. 

Sümeyye sağlam