Sinir Onarımı
Yazar Mustafa Nazım Karalezli • Ortopedi Ve Travmatoloji Uzmanı, El Cerrahı • 20 Mayıs 2020 • Yorumlar:
Periferik sinirler, nöron denilen yapıların uzantılarının bir araya gelmesiyle oluşur. Nöronlar fasikülleri fasiküller de sinirleri meydana getirirler. Fasiküller kabaca kabloya benzeyen yapılardır. Nöronların etrafını endonöryum, fasiküllerin etrafını perinöryum tüm fasiküllerin birleşmesiyle oluşan sinirin etrafını ise epinöryum denilen bağ dokusu çevirir. Sinirler seyirleri boyunca dallar vererek kasları ve organları uyarırlar aynı zamanda ciltten, eklemlerden, kaslardan vs gelen duyuları merkeze taşırlar. Sinirler; duyu sinirleri, motor sinirler yani kasları uyaran sinirler ve miks sinirler yani hem duyu hem de motor lifler içeren sinirler olmak üzere üç tipte incelenir.
Periferik sinirler değişik şekilde yaralanabilir. Bu yaralanma basit bir gerilme veya basınca maruz kalma ile tam kat kopma arasında değişik derecelerde olabilir. Yaralanma şekli dışardan bir travma ile olabileceği gibi bazen cerrahi müdahaleler sırasında istemeden de olabilmektedir.
Zedelenmiş veya tamamen kopmuş bir sinirin cerrahi tedavisi mümkündür. Mikroskopların kullanılmaya başlanması ile beraber sonuçlar daha iyi olmuştur. Sinirler erken dönemde veya geç dönemde tedavi edilebilir. Her iki tedavinin de kendisine göre avantaj ve dezavantajları vardır. Sinir tamirinde epinöral tamir yani en dıştaki bağ dokusunun karşılıklı dikilmesi le tamir veya fasiküler tamir yani fasiküllerin tek tek tamir edilmesi ile tamir şekli tercih edilebilir. Tek fasikülden oluşan sinirlerin tamiri bu açıdan daha kolaydır. Sinir tamirinde kullanılan dikiş materyalleri çok ince olup büyütmeli gözlük veya mikroskop altında tamir şarttır.
İdeal olarak sinirler uç uca ve gergin olmadan tamir edilmelidir. Uç uca tamirin mümkün olmadığı durumlarda ya sinirin yönünü değiştirerek rölatif olarak sinirin boyu uzatılıp uç uca tamir yapılabilir veya vücudun diğer yerlerinden alınan sinir greftleri köprü gibi araya konularak greft ile tamir yapılır.
Tamir sonrası ortalama günde 1mm lik bir iyileşme hızı olmaktadır. Yaş ne kadar küçük, zedelenme şekli ne kadar basit ve temiz ve cerrahi teknik ne kadar iyi ise iyileşme o kadar hızlı olur. Sigara kullanımı ve ağır alkol tüketimi ise sonuçları olumsuz etkilemektedir.
İyileşme döneminde duyu kaybı olan bölgelerin korunması önemlidir. Özellikle yanık olmamasına özen gösterilmelidir. Sıcak olması muhtemel eşyalar önce sağlam el ile kontrol edilmelidir. Uzun süreli hareketsizliklere bağlı eklemlerde sertleşmeler olabilir. Bunun için gerekli görülürse fizik tedaviden faydalanılabilir.
Sinir kesilerinde her zaman bir miktar duyu veya fonksiyon kaybının kalıcı olabileceği unutulmamalıdır.