Sınırlarımız Nereye Kadar?

Çocuklar yaşadıkları dünyanın kurallarını anlamaya ihtiyaç duyarlar. Onlardan ne beklendiğini, ne kadar ileri gidebileceklerini ve ileri gittikleri zaman neler olacağını, yani kendi sınırlarını bilmek isterler. Çünkü sınırları belirlenmiş bir dünyada kendilerini güvende hissederler. Çocuk, kendisi için neyin gerekli, neyin daha yararlı ve önemli olduğunu başlangıçta bilemez. Çocukların kişilik gelişimlerinin ilk dönemlerini tamamlayana kadar çeşitli düzenlemelerle hayatlarını güvenli hale getiren ebeveynlere ihtiyaçları vardır. Anne-babalar birtakım kurallar ve sınırlar koyarak çocuğu korumak ve kendisine zarar vermeden iyi alışkanlıklar geliştirerek sosyal uyum için gerekli becerileri kazandırmak durumundadırlar. Çocuğun hayatla ilgili birçok şeyi öğrenmesi ve kendi kendine yetecek hale gelmesi hem anne-babanın doğru yönlendirmesini hem de çocuğa fırsat vermesini gerektirir. Peki neden çocuklar sınırlara ihtiyaç duyar? Çocuklar sınırlar sayesinde karşılıklı saygı duymayı öğrenir. Özel alanını belirler ve başkalarının özel alanını ihlal etmemeyi öğrenir. Sınırlar, diğer insanlarla olan ilişkileri belirlemede rehber niteliği taşır. Çocuğa güven duygusu verir.Sınırlar çocuğa seçim hakkını tanır.Sınırlar sayesinde çocuk var olanı somut olarak algılar.

Hangi yaşta olursa olsun,bir çocuk her zaman yön bulacağı bir ilke ister.Çocuk ne olursa olsun kendini sıkıştırılmış hissetmek istemez.Çocuk eğer sürekli olarak engellenirse soru sorması,araştırması ve merakı körleşecektir. Çocuklara karşı sınırların ve kuralların nasıl ve ne şekilde olması gerektiği ebeveynler tarafından belirlenir ( sınır kavramı); ancak, çocuğun kendi mizacı ile getirdiği özellikleri bu durumu etkiler. Sınırların belirlenmesinde, çocuğun ihtiyacına yönelik gereksinimleri,istekleri önemsenmelidir.

Sınırları Belirlerken...  Sınırlar onaylanan davranışları tanımlar. Hiç işaret  levhaların çok az olduğu bir yolda ilerlemeye çalıştınız mı? Sizi doğru yönde tutacak net levhalar olmaksızın, yanlış dönüşler yapıp sorunlar yaşama olasılığınız çok yüksektir. Kabul edilebilir davranışları öğrenmeye çalışan çocuklar için de durum böyledir. Sınırlar anlaşılır ve net olduğu sürece çocuklar için anlamak ve izlemek daha kolay olacaktır. Karmaşık mesajlar, çocuğunuzun kendisinden ne istendiğini anlayamamasına ve bu nedenle kuralı uygulayamamasına neden olur.  Kuralları uygularken anne ve babanın kurala beraber karar vermesi ve kuralı aynı şekilde  uygulamaları önemlidir. Tutarlılık konusunda bir diğer önemli husus kuralın her zaman geçerli olmasıdır. Eğer bir kural bazen uygulanıyor, bazen esnetilebiliyorsa bu çocuk için kafa karıştırıcı bir mesaja dönüşür. 

Çocuğunuz Koyduğunuz Kurallara Uymuyorsa...  Çocuğunuz beraber belirlediğiniz bir kurala uymuyorsa, öncelikle sakin bir ses tonu ile ilgili kuralı tekrarlayın. Bunu yaparken, çocuğunuzla aynı seviyede olmayı ve göz kontağı kurmayı ihmal etmeyin.  Kuralı tekrarlarken, “ Rica etsem, yalvarırım” gibi sözcükler yerine, kararlı ancak  sert olmayan bir ses tonu ile, “.......yapmanı bekliyorum” demeyi deneyin.

Gerek dikkat sürelerinin azlığı gerekse zihinsel becerilerinin soyut kavramları anlamak için yeterli olmayışı nedeniyle çocuklar anne babalarının yaptığı açıklamaları dinlemekte, akılda tutmakta ve anlamakta zorlanabilirler. Bu nedenle fazla açıklama yapmak yerine çocuğa neyin uygun olup, neyin uygun olmadığı kısa ve basit bir şekilde anlatılmalıdır. Çocuğunuzla sorun çıkmadan önce kurduğunuz iletişim, koyduğunuz kurallara uyulması konusunda da etkili olacaktır. Ancak çocuğunuzla iyi bir iletişim kurduğunuzda çocuğunuz sizi dinlemeye ve istediğinizi yapmaya istekli olacaktır. Aksi halde “söz dinlememek” anne babaya duyulan öfkenin bir ifadesi olarak ve anne-babaya tepki biçiminde ortaya çıkan bir sonuç olabilmektedir.  Kurallara uymamak bazen anne babaya karşı tavır, bazen ilgi ihtiyacı, bazen ise uygun olmayan ebeveyn tavırlarından kaynaklanabilir. Bu nedenle, sorunun esas çözümü, çocuk kurala uymadığı anda değil, genel hayatında yapılacak düzenlemelerdedir.