Şizofreni nedir?

Şizofreni nedir?

Şizofreni paranoyalar olarak bilinen sanrılar veya hayal görme, gaipten ses duyma olarak bilinen halüsinasyonların yaşandığı bir hastalıktır.

Şizofreni neden olur?

Temel nedeni genetiktir. Genetik yatkınlığı olan kişilerde çeşitli nedenlerle şizofreni gelişebilir. Çok farklı şizofreni türleri bulunmaktadır ve her birinin nedenleri de farklı olabilir. Örneğin bazı hastaların babalarının ileri yaşta olması, anne karnında iken açlığa, mikrobik hastalıklara veya travmaya maruz kalması, annesinin gebelik sırasında stresli olması, zor doğumla dünyaya gelmesi, çocukluk döneminde travma yaşaması, çocukluk döneminde strese maruz kalması, ergenlik ya da yetişkinlik döneminde esrar veya kokain kullanması genetik zemini olan kişilerde şizofreni gelişmesinin tetiğini çekebilir. Buna karşılık genetik zemini olmayan kişilerde bu nedenler şizofreniye yol açmaz.

Şizofreni ne zaman ortaya çıkar?

Ergenlik ve genç erişkinlik döneminde ortaya çıkar. Ergenlik döneminde her insanın beyin yapısında ciddi değişiklikler olur. Şizofreniye yatkınlığı olan kişilerde bu değişiklikler olması gerektiği gibi gelişmez ve şizofreni belirtileri görülmeye başlar.

Şizofreninin belirtileri nelerdir?

Değişik şizofreni türleri vardır, bu nedenle hastalığın belirtileri ve ilerlemesi de farklılık gösterir. Bazı hastalarda rahatsızlık aniden sesler duyma ve paranoyalara kapılma şeklinde başlar. Bazı hastalarda ise hastalık sinsi şekilde başlar, içe kapanma döneminin ardından paranoyalar gelişir.

Temel olarak iki küme belirti vardır. Birinci gruptaki belirtiler alevli belirtilerdir. Alevli belirtilerin başında paranoyalar ve halüsinasyonlar gelir. İkinci gruptaki belirtiler ise sinsi belirtilerdir.

Paranoya nedir?

Paranoya hezeyan veya sanrı demektir. Çok çeşitli paranoyalar olabilir: zarar göreceğinden veya zehirleneceğinden korkma, izlendiğini veya dinlendiğini zannetme, ruhani varlıklarla ilişki kurduğunu düşünme, doğa üstü güçlere sahip olduğunu hissetme, uzaylılarla iletişimde olduğunu düşünme, üstün bir varlık olduğunu hissetme, çevresindeki kişilerin veya ünlülerin kendisine aşık olduğunu düşünme, eşinin kendisini aldattığını düşünme, gerçek olmayan bir icat yaptığını düşünme, organlarının çalışmadığı veya çalındığını düşünme.

Halüsinasyon nedir?

Varolmayan şeyleri duyma veya görme halidir. Halüsinasyon algılama bozukluğudur ve varsanı anlamına gelir.

Sinsi belirtiler nelerdir?

Sinsi belirtiler pek çok şizofreni hastasındaki temel belirtilerdir. Ancak, hastalık ilerleyinceye kadar dikkati çekmez. Sinsi belirtiler, çoğunlukla ergenlik döneminde başlar. Ergenlik döneminde kişi giderek içine kapanır, konuşkanlığı azalır, kendine bakımı bozulur ve temizliğine dikkat etmemeye başlar. Sonrasında ortaya çıkan alevli belirtiler nedeniyle sinsi belirtiler dikkaten kaçar, alevli belirtiler başladıktan sonra sinsi belirtiler de yavaş yavaş ağırlaşır. Hastanın düşünceleri yavaşlar, konuşacak konu bulamaz veya hep aynı konuları konuşur, mutsuz olmasa da içinden bir şey yapmak gelmez, yüz ifadesi donuklaşır, duyguları sığlaşır, daha seyrek yıkanmaya başlar, kişisel temizliğini aksatır.

Şizofreni nasıl önlenir?

Günümüzde şizofreniyi önlemek mümkün değildir. Anne karnında beyin gelişimi sırasında ortaya çıkan aksaklıklar şizofreniye zemin hazırlar. Beyin gelişimindeki bu aksaklıkları geri döndürmek mümkün değildir.

Şizofreni çocuklara geçer mi?

Şizofreni bulaşıcı bir hastalık değildir. Şizofrenisi olan bir kadının gebeliğinde çocuğuna şizofreni bulaştırması mümkün değildir. Şizofreni genleri taşıyan anne ya da babanın şizofreni genleri çocukta da varsa şizofreni gelişebilir.

Kimin şizofreni hastası olacağı önceden bilinebilir mi?

Tam olarak bilinemez. Anne ya da babanın şizofreni hastası olması genetik riski artırır, bu riski önceden bilmek mümkün değildir. Toplumda şizofreni binde beş oranında görülürken akrabalarında şizofreni hastalığı bulunan kişilerde şizofreni gelişmesi ihtimali biraz yükselmiştir.

Şizofreni hastaları saldırgan mıdır?

Saldırgan davranışları olan kişilerin çok azında şizofreni hastalığı vardır ve her şizofreni hastasında saldırganlık olmaz. Rahatsızlığın alevli dönemlerinde bazı hastalar paranoyalarına kapılarak veya zarar vermesini emreden seslere uyarak istemeden de olsa saldırgan davranışlarda bulunabilir.

Şizofreni hastaları intihar eder mi?

İntiharla ölen herkes şizofreni hastası değildir ancak şizofreni hastaları için intiharla ölüm riski yüksektir. Türkiye’de intiharla ölümler çok sık görülmese de Batı ülkelerinde intihar, şizofreni hastaları için önde gelen ölüm nedenidir.

Şizofreni tedavisi Avrupa ve Amerika’da daha mı iyi?

Hayır, tam tersine Türkiye’de daha iyidir. Gelişmiş ülkelerde olan ilaçların hemen hepsi Türkiye’de de bulunmaktadır. Şizofreni hastaları için aile ve akraba desteği çok önemlidir. Avrupa ülkelerinde şizofreni hastaları destekten mahrumdur, yalnız yaşamak zorunda kalırlar ve bu nedenle çoğu düzgün bir tedaviye ulaşamazlar veya intiharla ölürler.

Amerika’da ise durum daha da kötüdür, devlet tedavileri karşılamaz. Şizofreni hastaları çalışamadıkları için ve kendilerine destek olacak kimse olmadığından tedaviye başvuramaz veya ilaçlarını alamaz. Amerika’daki evsizlerin önemli bir kısmı ne yazık ki şizofreni hastasıdır.