Skolyozda Tanı ve Değerlendirme

TANI:

Skolyoz şüphesi olan çocukta fizik muayenede; Ayakta dik durma, öne eğilme ve oturma ile omurganın dizilimi incelenir. Başın yerleşimi, omuz simetrisi, göğüs duvarının simetrisi kontrol edilir. Bacak boylarının ölçümü, yürüme sırasında topallama gibi bulgular kaydedilir. 20 dereceye kadar olan eğriliklerde deformite belirgin olmayabilir, atlanabilir. Aile öyküsünde skolyozu olanların varlığı sorgulanır. Skolyoz olduğu düşünülen hastanın röntgen filmi çekilerek, varsa skolyozun derecesi tespit edilir.

RÖNTGEN

Skolyoz filmleri tüm omurgayı kapsayacak şekilde çekilmelidir. Aksi takdirde yetersiz değerlendirmeye yol açabilir. Bu amaçla ayakta dik durma sırasında tüm omurgayı içeren ön-arka ve yan pozisyonda 2 yönlü grafi (Röntgen filmi-direkt film) çekilir.
Tedaviyi düzenleme döneminde; yine tüm omurgayı kapsayan yana eğilme veya traksiyon, fulkrum bending gibi farklı özellikte filmler istenebilir.

Çekilen filmlerde solyozun derecesi belirlenir. Bu amaçla en yaygın kullanılan yöntem Cobb açısıdır. Cobb açısı, doktorunuz (Ortopedist/Radyolog) tarafından belirlenir. Cobb açısı ölçme yöntemi; AP (ön-arka) pozisyonda çekilen omurga grafisinde; omurga eğriliğinin başladığı omurun üst kenarından çizilen çizgi ile, omurga eğriliğinin bittiği omurun alt kenarından geçen çizgi arasındaki açı Cobb açısı (Eğrilik açısı)dır. Bu açıyı kolay ölçmek için bu iki çizgiye birer dik çizgi çizilerek bu dik çizgiler arasındaki açı skolyoz açısı, cobb açısı olarak belirlenir.
Skolyoz genellikle geniş C şeklinde tek eğrilik veya S şeklinde ikili eğrilik şeklinde olur. Her eğriliğin açısı ayrı hesaplanır.

Ayrıca bu eğriliklerin yapısal mı, yoksa mevcut eğriliği dengeleme amacıyla vücudun oluşturduğu, düzeltme sağlanınca kendiliğinden düzelecek geçici bir eğrilik mi olduğu araştırılır. Bu amaçla yana eğilme grafileri çekilerek eğriliğin düzelme miktarı ve eğriliğin yapısal olup olmadığı ortaya konur.

Skolyoz açısı belirlendikten sonra, çocuğun yaşı, eğriliğin derecesi ve muhtemelbüyüme potansiyeline göre tedavi konusunda karar verilir.

DEĞERLENDİRME:
Tüm adolesan idiopatik skolyozların ilerleme göstermediği, yaklaşık % 20 olguda ilerleme görüldüğü, özellikle 20 derece altı eğriliklerin çok sıkı bir şekilde izlenmesi, gereksiz X ışını alma, gereksiz inceleme ve korse kullanımına sebep olduğuna dikkat çekilmiştir.

10 Dereceye kadar olan eğrilikler normalin varyasyonu olarak kabul edilmektedir.
20 dereceye kadar olan eğrilikler hastanın yaşına göre değerlendirilir. 9-11 yaş civarı20 derece eğriliklerde hastanın 4-6 ay aralarla izlenmesi gerekir. Büyümesi tamamlanmış 16-17 yaşındaki kız çocuğunda 20 dereceyi geçmeyen eğriliklerin izlenmesi gerekmiyor. Erkek çocuklarda bir süre daha izlenmesi gerekebilir. İki izleme dönemi arasında eğriliğinde artış görülmeyen hastaların izlenme aralığı 6-12 aya çıkarılır.

Büyüme; kızlarda 16-17, erkeklerde 21-22 yaşlarında büyük ölçüde tamamlanır.Bundan dolayı, eğrilik 40-50 dereceleri geçmemişse ve dengeli eğrilik ise eğriliğin derecesi artmayacaktır. Yani büyüme tamamlandıktan sonra skolyozun ilerlemesi de duracaktır.
Skolyozda; omurga ve üzerindeki kafanın, ön-arka ve yan planda dengede durması, öne veya yana doğru sapma göstermemesi gerekli. Bu hem tedavi görmemiş hasta, hemde ameliyat edilmiş hastalar için geçerlidir. Piza kulesi gibi dengede durmayan bir yapının dengeyi sağlamak için mekanik stress'e yol açması ile eğrilikte artma görülebilir.