Sosyal Fobi

Kişinin sosyal ortamlarla ilgili duyduğu kaygıdır. Dünya genelinde yaygınlığı %5 ile %10 arasındadır. Kadınlarda erkeklerden iki kat daha fazla görülebilmektedir. Sosyal fobide tipik başlangıç yaşı 11-15 olarak tanımlanır.

Sosyal fobide kişi kedisini utandıracak bir davranış yapacağını düşünür, ve bu davranışın aşağılanmasına sebep olacak bir davranış olacağından endişe duyar. Bu korkulu ve kaygılı halinin diğer insanlar tarafından fark edileceği bu nedenden dolayı olumsuz bir şekilde yargılanacağını düşünür.

Sosyal fobide kişiler:

Yeni insanlara tanışma, otorite önünde konuşma yapma, performans sergileme, kalabalık ortamlarda telefonla konuşma, kalabalık ortamda yemek yeme, genel tuvaletleri kullanma gibi durumlarda yoğun kaygı duyarlar.

Kişi kaygılandığında titreme, çarpıntı, ağızda kuruluk, gerginlik, ateş basması, yüz kızarması  gibi belirtiler gösterir. Bu kaygı belirtileri zaman zaman performans durumu ile tetiklenen panik atak şeklinde de kendini gösterebilir

Kaçınma Davranışı

Kişi sosyal ortamlarda kaygısını ve korkusunu tetikleyen durumlardan kaçınmaya başlar ya da kaygılı haline katlanarak bu ortamlarda bulunur. Kaçınma davranışı ile kişi korkusu ile yüzleşemez ve sonucunda olacakları göremez. Bu sebepten kaçınma davranışı korkunun pekişmesine ve devam etmesine sebep olur. Kişi korktuğu ortamdan kaçındıkça korkusu büyür ve hayat akışını olumsuz yönde etkileyen bir döngü haline gelir. 

Bilişsel Davranışçı Terapi ile Müdahale

Kişide olan bilişsel çarpıtmalar olay öncesi, olay anı ve olay sonrası olarak üç düzeyde ele alınır. Öncelikle otomatik düşünceleri ile çalışarak kişinin gerçek temellere dayanmayan düşünceleri sorgulatılır. Sonrasında bu durumu kişide bulunan ara inançlar ve temel inançların bulunması ve müdahale edilmesi izler. 

Davranışsal boyutta ise kişiye maruz bırakma yöntemi uygulanır. Bu yöntem öncesinde bilişsel boyutta kişi hazırlanır. Kişiye gevşeme egzersizleri öğretilir. Maruz bırakma yöntemi ile koşullanmış korkunun yerini gevşeme tepkisinin alması beklenir. Kişiye kaygının ne olduğu ve kaygısını nasıl yöneteceği öğretilir. Bunlara ek olarak kişiye sosyal beceri eğitimi verilir.