Sperm Genetiği Önemli mi?

Günümüzde bebek sahibi olmak zorlaşıyor. Özellikle de çevresel faktörler ve anne olma yaşındaki artış, bebek sahibi olmanın önündeki önemli zorluklar olarak karşımıza çıkıyor. Bilindiği gibi, kısırlık sıklığında da artış var. Özellikle erkek nedenli kısırlığa baktığımızda, sayı ve hareket bozuklukları başı çekiyor. Ancak son zamanlarda öne çıkan konulardan bir tanesi de spermlerin DNA’sındaki birtakım bozukluklar. Genetiği bozuk spermler, hem gebelik oluşmasına engel oluyor hem de düşüklere neden olabiliyor.

Spermin DNA hasarını ölçebiliyoruz...

Yakın geçmişe kadar, erkekte kısırlık incelemesi sadece sperm sayısı-hareketleri-morfolojisi olarak değerlendiriliyordu. Son zamanlarda spermlerin DNA’larındaki hasarı da ortaya koyan teknikler ortaya çıktı. Yapılan iş: belirli sayıda sperm hücresinin özel boyama-işaretleme tekniği ile DNA’larındaki hasarının tespiti prensibine dayanıyor. Genel olarak, sayı ve hareket bozukluğu olanlarda genetik hasar da saptanıyor. Ancak, değerleri normale yakın kişilerde de spermlerin DNA’ları bozuk olabiliyor.

Sperm Genetiği Neden Bozuluyor?

Birçok neden sonucunda hasarlanma olabilir. Bunların arasında; sigara içimi özellikle de günlük 10 adetten fazla, varikosel dediğimiz testis damarlarındaki şişlik durumu, geçirilmiş ameliyatlar, uzun süreli ilaç kullanımı, çocuklukta geçirilmiş ateşli hastalıklar, kabakulak öyküsü, kanser nedeniyle radyasyon veya ilaca maruz kalmak başlıca nedenler olarak sayılabilir. Öyküsünde hiçbir şey olmayan ancak sperm genetik hasarı fazla birçok erkekte var.

Sperm Genetik Hasarının Ne Gibi Sonuçları Var?

Normal bir gebelik için, spermin yumurtayı tüp içerisinde başarılı bir şekilde döllemesi gerekiyor. Bunun için de spermin kafa kısmında taşıdığı genetik yapının sağlıklı olması yani kırıklar içermemesi gerekiyor. Ancak, genetiği bozuk spermler hem yumurtayı iyi dölleyemiyor hem de dölleseler bile oluşan embriyo sağlıksız olacağından düşükler karşımız çıkabiliyor. Kısaca, sperm sayısı ve hareketi normal olup çocuk sahibi olamama, tekrarlayan gebelik kayıpları ve tüp bebek tedavisi sonunda kötü embriyo kalitesi izlenmesi gibi birtakım önemli ve can sıkıcı sonuçlar doğuruyor.

Kimlere Sperm Genetik Hasarı Bakılmalı?

Öncelikle bir konuyu netleştirmek gerekir, herkese bakılması doğru değil. Tekrarlayan gebelik kaybı öyküsü olanlar, tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olanlar, geçmişinde hastalık-ameliyat-travma öyküsü olan erkekler ve açıklanamayan kısırlıktan yakınan erkeklere bu test önerilebilir. Test konusunda endişe etmeye gerek yok, basit bir sperm analizi örneğinden bu test yapılabilir. Ancak deneyimli ve referans laboratuarlarda bakılmalı. Aksi takdirde sonuçlar tutarsız olabiliyor.

Genetik Hasar Saptanmış Kişilerde Ne Gibi Tedaviler Yapılıyor?

Sperm genetik yapısını düzeltici ilaç maalesef yok. Temel birtakım önlemlerin alınması lazım. Diyete dikkat etmek, sigarayı bırakmak ve doğru beslenmek en temel yapılması gereken işler. Ancak, sonuç alınamaz ise en az 2-3 aylık anti oksidanlar dediğimiz takviyelerin faydası olduğuna dair bilgimiz var. Bir diğer yöntem ise, özellikle tüp bebek tedavisi planı yapılan kişilere önerilebilir. Bu yöntemde testislerden iğne ile sperm elde ediliyor. Amaç, genetiği bozulmamış spermlerin üretildiği yerden yani testis dokusundan elde edilmesi. Özetle, anti oksidanlar ile 2-3 aylık takviye veya testislerden iğne ile alınan spermlerin tüp bebek tedavisinde kullanılması işe yarayabiliyor