Stres ve Hastalık
Yazar Hayriye Pervin Karakaş Öztürk • Psikiyatrist • 30 Haziran 2021 • Yorumlar:
İyi sağlık alışkanlıkları,küçümsenmeyecek ölçüde yardımcı olmakla birlikte ,hastalık tehdini savuşturmak için tek başına yeterli değildir.Sağlık ve hastalık üzerinde ayrıca stresli yaşam deneyimleri ve insanların bu stresli olaylarla başa çıkma biçimleride etkilidir.Çoğumuzun stresle anımsamak isteyebileceğimizden daha fazla deneyimi vardır.Stres önemli bir sınava gireceğimiz sabah saatinizin alarmının çalışmaması yada önemli bir iş görüşmesine giderken arabanızın çalışmamasıdır.Böyle bir deneyim çoğunlukla fizyolojiktir.Vücudunuz yüksek bir uyarılmışlık içine girer ve daha fazla terlersiniz.Kafanızda tekrar tekrar canlandırdığınız stresli bir olay dışında başka bir şeye yogunlaşamazsınız.Çoğumuz bu deneyimlerin sinir bozucu,fakat geçici olduğunu,uzun süreli bir zararın söz konusu olmadğını düşünürüz.Ancak,bugün araştırmalar sonucunda stresin zamanla vücudu yıpratabildiğine ,dolayısıyla hastalıklara daha açık hale gelebildiğine inanılmaktadır.Stresli olaylara tekrar tekrar hedef olma ve stresi izleyen fizyolojik değişiklikleri (kan basıncı ,kan şekeri düzeyi,terleme ve benzerlerinde artışlar) sık sık yaşama fizyolojik sistemi yıpratmaktadır.Bu da ,sırasında kalp hastalığı,yüksek tansiyon ve hatta kanseri de içeren değişik bir dizi sağlık sorunu için alt yapıyı oluşturabilmektedir.Stres fizyolojik,biyokimyasal ve davranışların izlendiği olumsuz duygusal deneyimdir.Çoğumuz stresin trafikte sıkışıp kalma,bir sınavdan kötü not alma,bir buluşma için geç kalma gibi belli olaylar sonucunda olduğunu düşünürüz Ancak,stres yaşantısında bazı ortak yönlere karşın,aynı olayı herkes stres verici olarak algılamaz.Olaylar stres verici olarak algılanırsa stres vericidirler yoksa değildirler.Belirsizlik ve kontol edilemez olaylar,kişinin uyum göstermesini gerektiren ,değişikliğe gitmesini gerektiren olaylar(örn:eş kaybı) daha fazla stres nedenidir.Çözülemez olaylar çözülebilir olaylardan daha fazla stres vericidir.
Günlük yaşam stresleri,gürültü,kalabalık,suçluluğun yoğun olduğu yerde yaşama,trafik günden güne yalnızca stresli değildir,ayrıca zaman içinde sağlık üzerinde birkici olumsuz etkileri olabilir.Sonuç olarak stresin etkileri uzun sürelidir stres verici olay bittikten sonrada uzun süre devam edebilir.