Takıntılar Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Takıntı kişinin zihnine istemsizce gelen ve geldiği zaman kişide oldukça rahatsızlık uyandıran düşünce görüntü veya dürtülerdir. Takıntılar ilerledikçe kişilerin gündelik işlevlerini kısıtladığını yaşam kalitesini düşürebilirler.

Ben bu yazıda,Obsesif Kompulsif Bozukluğun (Takıntı hastalığı) bir tedavi yöntemi olan Bilişsel-Davranışçı Terapi'de de kullanılan bazı stratejileri sizlerle paylaşacağım.

Net cevap aramak

Obsesyonlar belirsizliği sevmezler ve sizi net bir cevap arayışına sokarlar. Fakat unutulmamalıdır ki net bir cevabın OKB'de verilmesi çok güçtür.  "Acaba kıyafetime mikrop bulaştı mı, bulaşmadı mı", "Ocağı kontrol ettim mi etmedim mi"  gibi gibi akla takılan düşüncelerin cevaplarının belirsiz olması sonucu kişi daha çok kaygıya kapılır ve sonucunda rahatlatıcı davranışlara yani kompulsiyonlara başvurur.(Ocağı kontrol etmek, kıyafeti değiştirmek). Bu noktada önemli olan ise belirsizliğe olabildiğince tahammül edebilmektedir. 

Kurtulmaya Çalışmak

Herhangi bir düşünceden kurtulma çabaları aslında o düşüncenin sizde daha çok yer etmesine sebebiyet verebiliyor. O düşünceyle ilgili konulara daha hassas olunmasına sebep olabilir ve kurtulmak istenilse dahi daha da yakınlaşılabilir.

Aslında tüm duygular bir zaman sonra kendiliğinden azalır. Sevincimiz,hüznümüz,heyecanımız..

En çok mutlu olduğunuz anı hatırlayın. İlk zaman ki sevinme anınızla bir kaç saat sonra zamanki sevinme oranınız bir mi? Obsesyonların yarattığı kaygıda aynı şekildedir. Kaygı bir pik noktaya ulaşır ve bir süre orada kalır zaman içerisinde de yavaş yavaş azalmaya başlar.

Kaçınma ve kurtulma çabaları, karşınızda kim olduğunu ve ne ile savaştığınızı göremeyip onu olduğundan yüceltmenize sebep olabilir. 

Rahatlatıcı davranışlar 

Kişiler bazen rahatlamak amacı ile kendilerini yapmakta zorunlu hissettiği, yani yapmaktan başka şansları olmadığını düşündüğü kompulsiyon olarak adlandırılan davranışlarda bulunurlar.  Bu rahatlatıcı davranışlar bir süre kaygılarını azaltsa da sonralarında daha çok artmasına sebep olur. 

Rahatlamak amacıyla 1 kez elini yıkayan kişiyi düşünelim. Bu kişiyi, bir süre sonra 1 kez el yıkamak tatmin etmez ve yıkama sıklığı 2,3,4'e kadar artabilir.

Yani rahatlamak amacıyla yapılan her davranış takıntıyı besleyen bir kompulsiyondur. 

Düşüncenin Anlamını Hatalı Yorumlamak

İstenmeyen düşünceler aklınıza takıldığında otomatik olarak o düşünceyle ilgili bazı çıkarımlarda bulunabilirsiniz. Bu çıkarımlar çoğu zaman hatalı olabilmektedir.

Örneğin;birini zarar verdiğini veya vereceğini düşünen kişi , bu düşüncenin aklına takılmasından dolayı bu davranışı yapma tehlikesi olarak yorumluyor olabilir.

Çünkü kişi düşüncenin,eylemlere dönüşebileceğine inanır.

Hatalı düşünceler fark edilip yerine daha uyumlu düşünce getirilebilir. 

Düşüncelerinizi Kontrol Altına Almaya Çalışmak

Takıntılarınızın gelmemesi için çok düşünürseniz ya da endişe duyarsınız, böylece ironik bir şekilde her zaman aklınızda tutmuş olursunuz ve ortaya çıkmaya hazır halde beklerler. 

Beyaz Ayı örneğini hatırlayalım. Belirli bir süre beyaz bir ayıyı hayal edelim,sonrasında kendimize beyaz ayıyı düşünme diye telkinde bulunalım ve sonucuna bakalım. 

Düşünmemeye çalışırken aklınıza gelme sıklığı daha çok artabilir. 

Abartılı Değer Vermek

Allah'a küfretme düşünceniz geldiğinde kendiniz hakkında " Böyle düşündüğüm için günahkar biriyim." diye düşünmeniz.

Bunu bir köşeye yazalım ve yanına " böyle düşündüğüm için günahkar biri olabilirim." şeklinde şartlı bir cümle olarak yazalım. 

Aslında düşüncelerinize yüklediğiniz anlamı yeniden değerlendiğinizde, farklı ihtimallerinde olabileceğini fark edebilirsiniz. Yüklediğiniz anlamı kesinlik  olmaktan çıkartıp ihtimal haline getirmeniz, değerlendirmenizin doğru olmayabileceğini ihtimallerin olabileceğini görmenizi sağlar. 

Tedaviden Kaçınmak

Şimdiye kadar takıntılarınıza karşı mücadele gösterdiniz,kendi uyguladığınız yollarla bir şekilde kısa süreliğine takıntılarınızdan kurtuldunuz. Bir düzen haline gelmiş olabilir sizin için. O yüzden tedavi size korkutucu geliyor ,bu düzeni bozacağını düşünüyor olabilirsiniz. Fakat unutulmamalıdır ki kendi belirlediğiniz yollar bazen kompulsiyondan geçebilir ve yaptığınız kompulsiyonlar takıntıları arttırabilir. Obsesif Kompulsif Bozukluk terapiler eşliğinde azalabilecek bir rahatsızlıktır. Uzmanından destek almaktan kaçınılmaması önemlidir.