Tek Ebeveynli Ailelere Yönelik Danışmanlık

Tek ebeveynli aile kavramı günümüzde adına sıkça rastlanan aile türü haline gelmiştir. Tek ebeveynli aile; anne ya da babanın yalnız olduğu ve tek başına çocuklarla birlikte evin ihtiyaçlarından sorumlu olduğu tek ebeveynli aile türüdür. Kendi içerisinde pek çok alt tip barındırmaktadır. Bu tiplerin şeklini ve içeriğini ebeveynin yalnız kalış nedeni şekillendirmektedir. Ebeveynin yalnız kalış nedenlerine örnek olarak şu durumlar verilebilir; boşanma, eşlerden birinin ölümü, ebeveynlerden birinin hapiste olması, ebeveynlerden birinin evi terk etmesi ya da kaybolması ve evlilik dışı hamilelik gibi durumlar…

Bu aile türünün kendi içerisinde alt tipler barındırdığını belirtmiştik. Bu alt tiplerin oluşumunu sağlayan nedenler, tek ebeveynli ailelerin içerik olarak farklı dinamikler barındırmasına neden olmaktadır. Bu nedenle tek ebeveynli aile oluşun nedeni danışmanlık hizmetinin içeriğini ve biçimini de oldukça etkilemektedir. Çünkü tek ebeveynli olma nedenine bağlı olarak problemler de çeşitlilik ve farklılık gösterebilmektedir. Bu duruma örnek olarak; yalnızca annenin olduğu ya da yalnızca babanın olduğu aileler arasındaki farklılıklar gösterilebilir. Bu farklılığın biçiminde anne ya da babanın yalnız kalış nedeni oldukça önemlidir. Bu durum yalnızca ebeveynleri değil aynı zamanda çocukları da ciddi anlamda etkileyebilmektedir. Bu etki yalnızca maddi olarak sınırlamak mümkün değildir. Ruhsal anlamda da ciddi etkilerinden söz etmek mümkündür.

Özellikle son yıllarda bu tür ailelerle daha sık karşılaşılmaktadır. Buna neden olarak artan boşanma oranları gösterilebilir. Bununla birlikte ailenin içinde bulunduğu coğrafyanın genel durumu da etki edebilmektedir. Örneğin savaş bölgelerinde olmak ya da asker eşi olmak gibi…

Son yıllarda yukarıda bahsi geçen nedenlere bağlı olarak tek ebeveynli aile oranında görülen artış, bu tür ailelere yönelik çalışmaları ve faaliyetlerin önem kazanmasına neden olmuştur. Özellikle bu tür ailelere yönelik danışmanlık hizmetleri daha anlamlı bir hale gelmiştir.

Tek ebeveynli ailenin kendi içerisinde pek çok alt tip barındırdığından bahsetmiştik. Bu aile tiplerinden boşanma sonucu yalnız kalan annenin bulunduğu tek ebeveynli aile örneğini ele alarak durumu daha da özelleştirerek anlatmaya çalışacağız. 

Küçük yaşlarda özellikle 0-6 yaş dönemi içerisinde ebeveyn ayrılığına maruz kalan bir çocuk için durum hiç de kolay olmayabilir. Evden babanın ayrılması, var olan rutin ve düzenin değişmesi, annenin üzerine yığılan sorumlulukların artması, bu yığılma nedeniyle annenin çocukla daha az ilgilenebilmesi ve çocuğun istemeden de olsa ihmal edilmesi ebeveyn ve çocuk için oldukça zorlayıcı durumlardır. Bu zorlayıcı durumlar bazen aile bireylerinin içinden çıkmakta güçlük çektiği problemler haline dönüşebilir. Bu durumda beraberinde birtakım ruhsal ya da davranışsal problemlerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Peki bu durumun önüne geçebilmek ve var olan olumsuzlukların daha fazla kök salmasının önüne geçmek için neler yapılabilir?

Anne ve baba ayrı olsa bile çocuk her ikisinin de çocuğudur. Arada var olan problemlere rağmen ortak noktaları olan çocuk için bir araya gelinmelidir. Çocuğun sorumluluğu bir ebeveyne yığılmadan birlikte omuzlanmalıdır. Anne ve baba rolü ikili ilişkilerimizden ayrı tutulmalı ve çocuğun ihmalinin önüne geçmelidir. Bu durum yalnızca çocuğun değil aynı zamanda ebeveynlerin de omuzuna binen yükün azalmasına katkı sağlayacak böylece ebeveynlerin içinde bulunduğu zorlu süreç daha yönetilebilir bir hale gelebilecektir. Ayrıca bu sürecin daha az hasarla atlatılabilmesi için bireylerin tekrardan rutinler oluşturması ve yeni sınırlar çizmesi olumlu manada katkı sağlayabilmektedir. Yeni sosyal ortamlar, hobiler, sanatsal ve spor faaliyetleri bu duruma katkı sağlayabilir. 

Ayrıca bu zorlu süreçte çocuklarda birtakım davranış ve tutum problemleri görülebilir. Örneğin alt ıslatma, öfke nöbetleri, okul başarısında düşüklük, tırnak yeme, içe kapanma ve uyku problemleri görülebilir. Pek çok çabanıza rağmen kendinizde ve çocuğunuzda var olan olumsuzluklara etki edemiyorsanız, danışmanlık hizmetlerinden yararlanmak size olumlu anlamda katkı sağlayacaktır. Bu durumların ruh sağlığı uzmanıyla birlikte ele alınması omuzlarınıza yüklenen yükün hafiflemesine ve tekrar işlevsel günlere dönebilmenize olumlu manada katkı sağlayacaktır.

  Tek Ebeveynli ailelerin dikkat etmesi gereken hususlar: 

• Mesafe fark etmeksizin çocukla iletişimde kalmak
• Diğer eşle yaşadığımız problemi çocuğa yansıtmamak

• Çocuğu “taraf” olmaya zorlamamak

• Çocuğunuzun isteklerini ve duygularını dikkate almak
• Çocuğa aidiyet duygusunu aşılayacak davranışlar sergilemek
• İhtiyaç halinde uzman desteği almak.

• Çocukla özel zamanlar geçirmek ve onlara değerli hissettirmek 

• Çocuğunuzla birebir zaman geçirdiğiniz gibi, sosyal ortamlarda da vakit geçirmeye çalışmak
• Tek ebeveynle yaşıyor diye ona zavallı, üzgün, problemli çocuk muamelesi yapmamak, işlerin doğal akışını sürdürmek ve rutin oluşturup bunu korumak

• Var olan veya ortaya çıkan problemleri hemen “tek ebeveynli oluş”a bağlamamak
• Baba eksiğini kapatmak için uygunsuz ve aşırı çaba içerisine girmemek

• Çocukla doğru, açık, net bir biçimde iletişim kurmak
• Ebeveynler birbirleri ile çocuk üzerinden mücadele etmemeli