Terleme ..

Ter bezlerinin bir fonksiyonu olan terleme sıcak ve soğuk karşısında vücudun ısı düzeninin sağlayan bir sistemdir. Vücudumuzda ekrin ve apokrin olmak üzere iki çeşit ter bezi bulunuyor. Ekrin tipteki ter bezleri vücutta yaygın şekilde bulunurken apoekrin ter bezleri daha çok koltuk altı, ense, göğüs ve pubis gölgesinde yer almaktadır.

Terlemenin temel fonksiyonu vücut sıcaklığının ayarlanmasıdır. Berrak ter salgılayan ter bezlerinden salgılanan sıvı (ter) buharlaşma yoluyla uçarak vücudun soğutulmasına yardım eder.

Vücut ısısı beynin hipotalamus bölgesindeki ısı düzenleme merkezi tarafından kontrol edilir. Bu işlem berrak ter salgılayan ter bezlerinden ter atılması ve cildin kan akımı düzenlenmesiyle yapılır. Bu merkez sadece vücut sıcaklığına duyarlı değildir. Duygusal ve fiziksel aktiviteler, hormonlar ve içsel ısıyı artıran maddeler de ısı düzenleme merkezini etkilerler.

Eller ve ayaklardaki ter bezleri birincil olarak duygusal uyarılarla (stres, heyecan, kaygı, sinirlenme) çalışmasına karşılık, koltuk altı ter bezleri hem duygusal hem de ısı düzenleme uyarılarıyla çalışırlar.

Beynin ısı düzenleme merkezinden çıkan uyarılar; otonom (istemsiz) sinir sisteminin bir bölümü olan sempatik sinir sistemi tarafından derideki ter bezlerine iletilir ve ter salgılanır. Berrak ve kıvamlı ter salgılayan her iki tür ter bezleri de sempatik sinir sistemi tarafından uyarılır.

Aşırı Terleme

Vücudun kendisini soğutmak için günde 4-5 defa terlemesi normal olarak kabul edilir. Terlemenin günlük hayatı etkileyecek derecede fazla olmasına hiperhidroz (aşırı terleme) adı verilmektedir.

Aşırı terleme olan kişilerde ter bezlerinin yapısında, sayısında ve büyüklüğünde bir anormallik yoktur. Ter bezinin normal duygusal ve fiziksel uyarılara karşı cevabında ve ter üretiminde bir artış vardır.

Aşırı terleme, kişinin kişisel görüntüsünü, başka kişilerle ilişki kurmasını, iş verimini, kariyer seçimini, ruhsal sağlığını ve yaşam kalitesini çok olumsuz etkileyebilir.

Ter salgısı otonom (kendiliğinden çalışan) sinir sisteminin bir bölümü olan sempatik sistem tarafından ayarlanır. Bu sistemi etkileyen durumlar aşırı ter salgısına neden olur. Hastalık hiçbir nedene bağlı olmadan ortaya çıkabileceği gibi, birçok farklı hastalığın belirtisi olabilir. Bir nedene bağlı olmayan aşırı terleme genellikle bölgeseldir. Ayak, el, koltuk altı ve yüz bölgelerinde farklı karışımlar ve derecelerde ortaya çıkar.

Hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan aşırı terlemeler genellikle vücudun çoğunu etkileyen yaygın durumlardır. Terlemeye neden olan bir hastalık tespit edilirse öncelikle bu düzeltilir. Tedavi seçenekleri; etki süresi, yan etkileri, terlemenin şiddeti  ve bölgelere göre değişebilir.

Aşırı Terlemede Tedavi Seçenekleri

Hiperhidroz tedavisi haricen kullanılan ilaçlar, sistemik ilaçlar, İyontoforez, cerrahi tedavi ve botoks enjeksiyonu olarak sınıflandırılıyor.

Krem ve topikal kullanılan ilaçlar

Hafif terlemelerde terleyen bölgeye lokal olarak uygulanan krem, losyon veya deodorant şeklindeki ilaçlar terleme önleyici olarak ilk önerilen basit tedavi şeklidir.

İyontoforez

Orta şiddette el ve ayak terlemelerinde kullanılabilir. Koltuk altı terlemelerinde pek etkili değildir. Eller ve/veya ayaklar içinde elektrolit solüsyonu veya metal plaka bulunan küvete konulur. Cihaz ile insanı rahatsız etmeyen düşük şiddette elektrik akımı verilir. Elektrik akımının etkilediği iyonlarının ter kanallarını tıkaması ile terleme bir süre durur..

Botoks

Koltuk altı, el ve ayak terlemelerinde kullanılabilen bir tedavidir. Sinir iletiminde geçici olarak felç oluşturur. Aşırı terleme olan bölgede sempatik sinir iletimini engelleyerek ter bezlerinden ter üretimini önler. Terleme olan bölge işaretlenerek deri içi enjeksiyonlar gerçekleştirilir. Tedaviden sonra enjeksiyon yerlerinde birkaç gün devam eden ağrılar olabilir. Tedavinin etkisi birkaç saat veya gün sonra ortaya çıkar. İlk uygulamadan sonra ikinci seans 2-3 hafta sonra yapılır. Etkisi geçici (6-8 ay) olduğundan tedavinin tekrarı gerekir. El ve ayak terlemelerinde de uygulanabilir.

Sistemik ilaç tedavileri

Genel vücut terlemelerinde, diğer yöntemlerin uygulanamadığı terlemelerde, kısa süreli etki beklenen durumlarda ağızdan alınan ilaç şeklinde tedaviler uygulanabilir. Sistemik tedavide kullanılan ilaçlar içinde:  Antikolinerjikler,  Benzodiazepinler, Diltiazem, Clonidin ve diğer ilaçlar sayılabilir. Sistemik tedavide kullanılan antikolinerjik ilaçların ise terlemeyi azaltıcı etkilerinin yanında ağız kuruluğu, görme bozukluğu, kabızlık, kalp çarpıntısı gibi önemli yan etkileri nedeniyle bu grup ilaçların, hiperhidroz tedavisinde genellikle kullanılmıyor.

Cerrahi (sempatektomi)

Çok şiddetli terlemelerde çözüm sağlayan bir yöntemdir. Genel anestezi (tam uyuma narkozu) altında uygulanır.