Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu

Tıkınırcasına yeme bozukluğu bireyin bir zaman dilimi sınırları içinde tüketebileceğinden çok daha fazla miktarda yiyeceği tükettiği tekrarlayan aşırı yeme ve kontrolü kaybetme algısını içeren DSM-5 kriterlerine göre üç ay içerisinde haftada en az bir kez görülen yeme bozukluğudur.

Tıkınma yeme bozukluğu dünya çapında %2-3,5 oranında görülmektedir.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğuna Sahip Birey Davranışları

1. Kontrolü kaybettiği noktada sınırlama duygusu ortadan kalkar; çok hızlı, aşırıya kaçacak şekilde yeme davranışı sergileyebilir.

2. Açlık hissi ve tokluk hissini kaybetmiş şekilde yeme davranışı sergileyebilir.

3. Aşırıya kaçan yeme davranışından utandığı için yalnız başına yemek yemeyi tercih edebilir.

4. Tıkınma ataklarından sonra suçluluk hissi ile birlikte depresif ruh haline bürünebilir.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğunda Risk Faktörleri:

• Cinsiyet : Yeme bozuklukları kadınlarda daha yaygın görülmektedir.

• Genetik faktörler: Çalışmalarda aile öyküleri araştırıldığında yeme bozukluklarının sıklığının bulimiya nervosa hastalarının birinci derece akrabalarında arttığı gözlemlenmiştir.

• Diyabet: Tip-2 diyabet ile kronik tıkınma yeme bozukluğu arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır.

• Obezite: Tıkınırcasına yeme bozukluğu obez kişilerde daha yüksek oranlarda saptanmıştır. Tıkınırcasına yeme bozukluğuna sahip hastalar kilolu olmaya yatkın bireylerdir.

• Ruh hali (mod): Tıkınma yeme bozukluğu hastalarının depresif dönemleri ile tıkınırcasına yeme davranışları arasında güçlü bir ilişki saptanmıştır. 

Çalışmalar tıkınırcasına yeme davranışı olan bireylerin tıkınma atakları öncesi negatif hislerinin (gerginlik, öfke vs.) olduğunu tıkınma atakları ile bu hislerin azaldığını ve haz aldıklarını belirtmişlerdir.

• Anksiyete

•  Bipolar bozukluk: Tıkınırcasına yeme bozukluğu ile duygu durum bozuklukları arasında güçlü bir ilişki saptanmıştır.

• Sosyokültürel faktörler: Yeme bozukluğu hastalıklarının görülme sıklığı Batı ülkelerinde daha yüksektir. 

 Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Tedavisi:

Diyet tedavisi

• American Psychiatric Association (APA) 2006 yılında beslenme danışmanlığını önermiştir.

• Düşük kalori içeren diyet programları hastanın kilosunu azaltmaya yardımcı olur ve genelde tıkınırcasına yeme semptomlarını düşürür. 

Ancak:

1. kilo kaybı geçici olabilir.

2. kilo alındıktan sonra tıkınırcasına yeme davranışı tekrarlayabilir.

''yo-yo diet şekli (kilo kaybı ve kilo almanın değişimli tekrarlaması); kilo kaybı sonrası tekrar tıkınırcasına yeme bozukluğuna benzer düşünülmektedir.

Bireysel veya grup bilişsel davranışsal terapi: Bilişsel davranış terapisi tıkınırcasına yeme davranışından uzak durmaya yardımcı olmaktadır.

1.  Diyalektik davranışsal terapi: Farkındalığı arttırmaya yönelik tedavi olarak kabul edilmektedir. Hastaların strese ve olumsuz etkilere tepkilerine yardımcı olmaktadır.

2. Kişilerarası psikoterapi: Negatif hislerin ve davranışların kişilerarası işlevinin rollerine odaklanmaktadır.

3. Antidepresanlar: Tıkınırcasına yeme semptomlarını kısa vadede azaltabilir ancak büyük ölçüde kilo kaybını sağlamayabileceği düşünülmektedir.