Tiroit Ameliyatlarında Ses Tellerine Giden Sinirlerin Korunması

Tiroit ameliyatlarında oluşabilecek en önemli sorunlardan birisi ses tellerine giden sinirlerin yaralanması ya da zedelenmesine bağlı orta çıkabilecek seste (konuşmada) oluşan sorunlardır.

“Bu sorunlar; geçici ve kalıcı olabilir.”

Geçici sorunlar bir kaç hafta ile bir kaç ay arasında düzelirken kalıcı sorunlar yaşam boyu devam etmektedir.

Tiroitle komşu olan iki sinir vardır. Bunlardan üst sinir (kısaca SLSE diye adlandırılır) zedelenmesine bağlı olarak gelişen temel sorun konuşurken sesin yorulması ve yüksek tonlu seslerin çıkarılamamasıdır. Bu sorun daha ziyade sesini profesyonel olarak kullanan bireylerde (ses sanatçıları, öğretmen gibi) fark edilebilirken diğer bireylerde daha az sorun yaratmaktadır. Bu nedenlerden dolayı bu sinirle ilgili ortaya çıkan sorunun ortaya çıkma oranının saptanmasında bazı zorluklar olduğundan kesine yakın bir oran vermek çoğu kez mümkün olmamaktadır.  

İkinci sinir olan alt sinirin (kısaca RLS diye adlandırılır) zedelenmesi sonucunda hafif ses kısıklığından sesin yeterli çıkmamasına kadar sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sorun, üst sinirde oluşabilecek zedelenmenin aksine ameliyattan sonra ses tellerinin direkt incelenmesi ile kolayca saptanabilmektedir.

Tiroitle ilişkili sinirlerin zedelenmesini önleyecek en önemli yaklaşım dikkatli bir ameliyat tekniği sırasında bu sinirlerin görülerek korunmasıdır. Üst sinirlerin görülerek korunması üst sinirlerin daha farklı seyretmesinden dolayı biraz daha uğraşı gerektirmektedir. Son yıllarda gerek üst gerekse alt sinirlerin ameliyat sırasında özel cihazlarla kontrol edilmesini sağlayan ve sinir monitorizasyonu adı verilen bir teknik kullanıma girmiştir.

Sinir monitorizasyonu tekniği

Alt sinirlerin monitorizasyonu: Genel anestezi verilen hastaların önemli bir bölümünde ameliyat sırasında hastada kontrollü solunumu sağlayabilmek için hastanın soluk borusuna hasta uyuduktan sonra bir tüp yerleştirilmektedir (endotrakeal tüp). Sinir monitorizasyonu tekniği uygulanan hastalarda kullanılan tüpler, standart tüplerden biraz daha farklıdır ve bu tüpün içinde ses tellerine (vokal kordlar) denk gelen kısımda bir algılayıcı tel (elektrod) bulunmaktadır.

Tüpün içindeki bu tel, ses tellerinin hareketini algılayarak bunu bir ekranda ses ve grafiksel bir görüntü haline çevirmektedir.

Ameliyat sırasında ses tellerine giden alt sinir uyarıldığında (özel bir uyarıcı prob) ve eğer sinir sağlamsa sel telleri hareket etmekte ve bu hareket daha önce de değinildiği gibi görsel olarak ekrana yansımakta ve ses olarak duyulabilmektedir. Diğer bir deyişle sinirin uyarılması sonucunda cerrah, görsel veya ses olarak yanıt alıyorsa sinirin sağlam olduğu sonucuna varabilmektedir. Böylece ameliyatın çeşitli evrelerinde siniri uyararak bir sorun olup olmadığı ameliyat sırasında fark edebilmekte ve hastanın ameliyattan sonra ses sorunu ile karşılaşıp karşılaşmayacağını hasta ameliyat masasında ve halen uyuyorken tahmin edebilmektedir.

Üst sinirlerin monitorizasyonu: Alt sinirlerde olduğu gibi üst sinirlerin de ameliyat sırasında uyarılması ile sinirde hasar olup olmadığı belirlenir. Bunun için sinir uyarıldığında, bu sinirin çalıştırdığı ve tiroidin hemen yakınında bulunan bir kasta kasılma olup olmadığı gözlenir. Eğer kasta kasılma saptanırsa sinirde zedelenme veya hasar olmadığı sonucuna varılır. Ayrıca bölgedeki damarlar bağlanıp kesilmeden önce bu damarlarla yakın seyredebilen siniri hasarlanmadan korumak için bağlanıp kesilmesi planlanan oluşum prob ile uyarılır, ilgili kasta kasılma yoksa bu oluşum rahatlıkla kesilebilir.