Travma Sonrası Büyüme

Literatüre travma sonrası büyüme kavramı; “büyük bir yaşam krizi ile mücadeleden kaynaklanan önemli olumlu değişim deneyimi” olarak geçmiştir (Calhoun, Cann, Tedeschi ve McMillan (2000) s.521). bilimsel çalışmalar uzun yıllardır travmanın olumsuz etkisi üzerine olsa da özellikle son dönemlerde travmanın olumlu yönleri birçok terapi ekolüyle ve bilimsel araştırmalarla ön plana çıkmaya başlamıştır. Oysa birçok kadim kültürde yaşanan sıkıntıların kişinin olgunlaşmasına ve kemale ermesine vesile olacağına inanılmıştır. Acı çekmenin dönüştürücü gücü vurgulanmıştır. Değerli ozanlarımızdan Neşet Ertaş’ın ” İnsanın derdi ne kadar büyük olursa gülüşü o kadar sıcak olurmuş, o dert güzelleştirirmiş onun yüreğini. Öyle derler, bizim buralarda. O derdin büyüklüğü neye göre ölçülür biçilir bilmem ben. Fakat birinin gülüşünün sıcaklığını hissettim mi, anlıyorum ki derdi çok. Güzelleşmiş derdiyle.” Dediği gibi toplumumuzda da bu konuda çok zarif bir bakış açısı vardır aslında.

Peki, yaşadığımız sarsıcı deneyimler bize hangi alanlarda büyüme ve gelişme fırsatı sunuyor diye bakacak olursak:

• Hayattan Daha Fazla Tat Alma: Kişi yaşadığı kırılganlık ve bilişsel dönüşüm sonrası geçmiş ya da geleceğe takılmak yerine anın tadını çıkarmayı öğrenir. Kontrol edemeyeceği şeyler olduğunun farkındadır ve artık bu durum bir kaygı sebebi olmaktan çıkmıştır.

• Önceliklerinin Farkında Olma: Şartlardan, durumlardan bağımsız olarak kendisini değerlendirebilir. Gereken özeni ve önemi her şartta sağlayarak kendine olan inancını artırarak sürdürür.

• Daha Doyumlu Yakın İlişkiler Kurma: Travmatik olaylara maruz kalan kişi çevresinden destek alma ihtiyacı hisseder. Kendisini sosyal çevresine açmasıyla daha derin bağlar oluşmaya başlar. Kişi bu süreçte çevresinde kötü insanlar olduğu kadar iyi insanların da olduğunu fark eder ve kendisini diğerleriyle olumlu bağ geliştirmek için açmak konusunda daha cesaretli davranır.

• Kendinden Memnun Olma Hali: Travmanın en belirgin özelliği beklenmedik şekilde ortaya çıması ve kontrol edilememesidir. Travmanın üstesinden gelen birey kendi sınırlarının ve güçlü yönlerinin daha farkındadır. Bu beklenmedik sarsıntının üstesinden geldiğini bilmek yaşanabilecek farklı sıkıntılara referans olur. Kişinin kendine inancı artmıştır ve hayatı olduğu haliyle kabul edebilir duruma gelmiştir.

• Spiritüel Zenginleşme:  Travma kişinin inançlarını sorgulamasına sebep olur. Dini inançlar başa çıkma mekanizması olarak süreçte devreye girebilir ve onarıcı etkisi vardır. Kişi manevi noktalarda daha fazla derinleşir. Bu sayede anlam dünyasını zenginleştirmiş olur. Kişi genel bir şükran duygusu ile değerlendirir yaşamı.

• Yeni Başlangıçlar: Temelden sarsılan inançlar, kişinin körü körüne bağlandığı durumları fark etmesini sağlar. Farklı yollar deneme özgürlüğünü sunar. Artık yeni olasılıkları görme, değişen şartları fark etme, yeni fırsatları değerlendirerek hayatının iplerini ele alma dönemi başlamıştır.

Travma yaşandığı süreç içerisinde ne kadar sarsıcı, yıpratıcı olursa olsun olumsuz etkilerini travmaya maruz kalan kişiler ömür boyu boynunda taşımak zorunda değildir. Aksine bu zorlayıcı deneyim büyük bir engelken muazzam bir basamak ve dönüm noktasına evrilebilir. 

Böyle durumlarda uzman desteği almaktan çekinmeyin veya etrafınızda travmatize olmuş bireyler varsa destek alması için teşvik edin.

Önce kendimize sonra çevremize iyi gelebilmek dileğiyle…