Travma Sonrası Çocuklarda Oluşabilecek davranış Değişiklikleri

Travmalar çocuklar üzerinde yıkıcı etkilere sebep olabilir. Travmatik olay sonrası çocukların yaşadıkları duygular bir yetişkin ile benzer olsa da, davranışsal tepkileri yetişkinlerden farklılık gösterir. Çocukları, yetişkinler kadar yaşadıkları stres, kaygı ve/veya korkuyu anlatabilecek dil yeteneğine sahip olmayabilir. Bu da genellikle travmatik olayı hangi yaşlarda yaşadıklarıyla orantılı olarak gözlemlenebilir. Aşağıda ve diğer görsellerde öncelikle ortak olan davranış değişiklikleri sonrasında ise yaş gruplarına göre görülme ihtimali olan davranış değişiklikleri verilmiştir. Bunlar yaşanan travma ve çocuğun gelişime göre değişiklik gösterebilir fakat ortalama bilgiler verir.

Ortak Davranış Değişiklikleri

-Tekrarlayan karın ve/veya baş ağrısı, mide bulantısı gibi fiziksel şikayetler

-Tetikte olma hali, çabuk irkilmeler

-Uyku ile ilgili problemler: Tekrar eden kabuslar, yatağa gitmeye karşı direnç, uykuya dalma veya uykuyu sürdürmede problemler

-Öfke krizleri, toleransta azalma, sinirlilik halleri

-Normalde ilgi gösterdiği durumlara karşı ilgisizlik

-Aile üyelerinden ve/veya arkadaşlardan uzaklaşma, sosyal aktivitelerden geri durma

-Yaşanan olayı, tekrar yaşıyormuş gibi hissetme, olayla ilgili görüntüleri ve sesleri hatırlama

-Yaşanan olayı hatırlatan mekan, nesne ve/veya kişilerle karşılaştığında yoğun bir sıkıntı duygusu yaşama.

6 yaş ve altındaki çocuklarda;

-Ebeveyne yapışık hale gelmek, bağımlı bir duruş

-Ağlamaklı hal

-Gelişim düzeyi ve yaşın altında davranışlar: Gece yatak ıslatma, parmak emme, konuşurken konuşmamaya başlama gibi.

-Artan korku halleri: Yalnız uyumaya direnç, karanlıktan veya canavarlardan korkma, yalnız kalmak istememe.

-Oyunlarında yaşanan olayın izlerine rastlanır. Örneğin; ebeveyn ve çocuk karakterler üzerinden ebeveynin çocuğu dövdüğünü anlatma ya da bunu resmetme gibi. 

6-11 yaş arası çocuklarda;

-Okulda problemler: Ders dinleme ve odaklanma problemleri, okul başarısında düşüş

-Asılsız korkular: Geleceğe yönelik kaygı ve umutsuzluk içeren düşünceler. 

-Tahammülsüzlük, gerginlik veya tersi bir şekilde mutsuz, üzüntülü olma. 

12-17 yaş arası gençler;

-Okulda problemler: Ders dinleme ve odaklanma problemleri, okul başarısında düşüş

-Tütün, alkol veya uyuşturucu gibi madde kullanımlarının başlaması

-Suça meyil

-Çevresindeki kişilere karşı yıkıcı ve kırıcı davranışlar