Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Travma, bireyin olağan hayatına devam ederken beklemediği anlarda, bireyin mevcut psikolojik, fiziksel ve ruhsal olarak sarsılmasına sebebiyet veren, duygusal olarak başa çıkmasında zorluklar oluşturacak yaşantılar, deneyimler ve rahatsızlık hissi veren olaylardır.

Bu olayların bireyler üzerinde bıraktığı etkiler her zaman için aynı değildir. Bir birey için travma olarak nitelendirebileceği olay, başka bir birey için travma sayılamayabilir. Bu sebepten dolayı önemli olarak bakılması ve değerlendirilmesi gereken, bireyi duygusal olarak nasıl sarstığına dikkat etmektir.

Travma sonrası stres bozukluğu ise travmatik olarak nitelendirilebilecek olaylara doğrudan ya da dolaylı olarak maruz kalmak, anne-baba, sevdiği kişiler veya diğer bakım verenlerin başa çıktığı travmatik olaylara şahitlik etmek, başlarına geldiğini öğrenmek, yaşantıyla alakalı bilgilere maruz kalmasından dolayı eksiksiz olarak olaylara şahit olmak.

Kişiler de travmalarını ortaya çıkartacak olaylardan kaçmalarına sebebiyet veren, kaygı ve ürkmeyle de kendini gösterebilen stres bozukluğudur. Fiziksel, duygusal ve cinsel istismara maruz kalınmaları, çocukların ihmal edilmeleri, hastalıklar ile iç içe olmaları, doğal afet yaşamış olmaları, aile içi şiddette maruz kalmaları da travma sonrası stres bozukluğunun nedenlerindendir.

Travma sonrası stres bozukluğu olarak nitelendirebilmek için kişinin devam eden hayatında günlük olarak sıkıntılara sebebiyet vermesi, tekrar olarak yaşanması ve ortaya çıkan belirtilerinin 1 aylık bir süreç içinde devam etmesi gerekmektedir. Travma bırakacak olaylardan sonra ortaya çıkacak belirtilerde bireylere göre değişkenlik gösterebilir.

Olayla ilgili zamanların tekrar eder gibi zihinde yaşanıyor olması, bireylerin uykusunda çeşitli rahatsızlık hissi veren durumlar yaşıyor olmaları, travmatik olaylara karşı hassasiyet göstermeleri, uykuya dalma ya da uyku esnasında uyanma gibi problemler ile karşılaşmaları, olayı hatırlatacak yer ve kişilerden kaçınmaları, duygusal olarak duygu durumlarında ani değişikler gösteriyor olmaları, kendilerine olan inançlarının zayıflamasından kaynaklı başaramama, güvenememe gibi durumlarla karşılaşmaları, travmatik olaylarla alakalı gelişmeleri hatırlamaya çalışırken zorluk çekmeleri, hem çevreye hem kendilerine fiziksel ve psikolojik olarak agresyon göstermekte olmaları ve sosyal olarak kendilerini içe kapatmalarıgibi daha birçok belirtilerin gözlenebilmesi mümkündür.

TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞUNDA BAŞA ÇIKMA MEKANİZMALARI

Travma sonrası stres bozukluğunun tedavisi ilaçla ya da psikoterapi ile gerçekleşebilmektedir ama kişinin ilk olarak travmaya maruz kaldığını gösteren etkilerin uzun sürmesi halinde bunun bir tedavi yaklaşımı ile çözüme ulaşacağına inanması gerekmektedir. Depresyon ile birlikte kendini gösterdiği zamanda ise ihtiyaç halinde iki tedavi yaklaşımının birlikte de kullanılabilmesi uygun görülmektedir.

Kişinin rahatsızlık hissi veren düşüncelerinin yerine sağlıklı olan düşüncelerinin sağlanması ise psikoterapi tedavi yöntemiyle mümkün olmaktadır. Bu tedavi yöntemi kişinin üstüne gitmekten korktuğu olayların, üstüne gitmesine yardımı olmaktadır. EMDR, travma sonrası stres bozukluğunda kullanılan yaklaşımlardandır.

Psk. Yiğit Çepe