TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU (TSSB)

TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU (TSSB)

Travma, aniden ortaya çıkan kişinin müdahale ve kontrolde bulunamadığı, kendisine/sevdiklerine zarar verebilecek endişelendirici ve korku verici yaşantılara verilen addır.

TSSB’ye Yol Açabilecek Olaylar

• Riskli bir hastalık teşhisi konması
• Kaza geçirme
• Doğal afetler
• Bir yakının beklenmedik şekilde yaralanması veya ölümü
• Rehine veya savaş esiri olarak alınma
• Fiziksel veya cinsel istismara uğramak

TSSB’si olan kişilerde şunlar görülebilir:

• Başından geçen olayı tekrar tekrar düşünme, bu konuda sık sık kabus görme
• Yaşadığı travmayı hatırlatan her şeyden kaçınma
• Aşırı düzeyde kaygı duyma
• Ani uyaranlardan irkilme ve tetikte olma hali

TSSB belirtileri travmadan sonraki üç ay içerisinde başlar ve belirtileri 3 gruba ayrılır:

1. İstem dışı gelen anılar
2. Kaçınma ve hissizlik
3. Artmış kaygı veya duygusal uyarılma

TSSB belirtilerinin çoğu, doğal tepkilerdir. Travma yaşamış kişiler ilk 6 ay boyunca alışmada zorluk yaşayabilirler ama 6 aydan sonra etki yavaş yavaş azalmaya başlar. Fakat bahsettiğimiz tepkiler ve belirtiler kötüye gidiyor ve aylar hatta yıllar sürüyorsa, kişinin hayatıyla alakalı varsayımlarını değişmişse ve kişi hayatının tamamen sarsıldığını düşünüyorsa böyle durumlarda TSSB’den bahsedilebilir.

İstem Dışı Gelen Anı Belirtileri

• Travma anılarının elde olmadan canlanması
• Travmatik olayı sanki yeniden yaşıyormuş gibi davranmak ve hissetmek
• Travmatik olay hakkında sıkıntı veren rüyalar görmek

Kaçınma belirtileri ve genel tepki gösterme düzeyinde azalma

• Travmatik olay hakkında düşünmekten ve konuşmaktan kaçınmaya çalışmak
• İnsanlardan uzaklaşma veya insanlara yabancılaşma hisleri
• Eskiden zevk alınan etkinliklerden kaçınma
• Gelecekle ilgili umutsuzluk
• Hafıza sorunları
• Konsantrasyon bozukluğu ve karar vermede zorlanma
• Yakın ilişkileri devam ettirmede sorunlar

Kaygı ve Artmış Uyarılmışlık Belirtileri

• Aşırı hassaslık, çabuk öfkelenme veya asabiyet
• Yoğun suçluluk veya utanç
• Kendine zarar veren davranışlar, aşırı alkol tüketimi gibi
• Uyku bozuklukları (uykuya dalma da ya da uykuyu sürdürmede güçlük)
• Kolay irkilme veya korkma
• Var olmayan şeyleri duyma ya da görme

Tedavi

TSSB tedavisinde, huzursuzluk, uykusuzluk gibi sorunların giderilmesi açısından psikiyatrist tarafından ilaçlı tedavi uygulanırken bir psikolog tarafından psikoterapi yöntemleri sağlanarak kişinin sıkıntılı durumlarla baş etmesine yardımcı olunur.