Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Yazar Tuğçe Ertekin • Psikolog • 9 Nisan 2020 • Yorumlar:
Bir kişide travma sonrası stres bozukluğunun olması 4 temel belirti ile ilişkilidir. Bu belirtiler; zorla yaşantılama, travma ile ilişkili uyaranlardan kaçınma, düşünce ve duygularda olumsuz değişim ve son olarak uyarılmışlık ve tepkisellikte ki değişimlerdir. Zorla yaşantılama belirtileri; kişinin olayı elinde olmadan tekrarlayıcı ve sıkıntı verici şekilde hatırlaması, olay ile ilgili sıkıntı veren rüyalar görmesi, zaman zaman olayı sanki yeniden yaşıyormuş gibi davranması veya hissetmesidir. Kişilerin travma ile ilişkili uyaranlardan kaçınması genellikle gündüzleri yaşanır çünkü gündüzleri başka işlerle kendini meşgul ederek kişiler bu uyaranlardan kaçınır. Bu sebepten geceleri özellikle uykuya dalmak üzere oldukları zamanlarda travma ile ilgili hatıralar, düşünceler yada duygular daha çok akıllarına gelir. Kimi zamanlarda da travma düşünce ve duygularda olumsuz değişimlere sebep olur. Örneğin; travmanın önemli bir kısmını hatırlayamama, olay ile ilgili kendisini ya da başkalarını aşırı derecede suçlaması ve sürekli devam eden olumsuz duygudurumlar görülebilir. Örneğin; suçluluk, utanç, öfke gibi. Zaman zaman da bu değişimlere ek olarak insanlardan uzaklaşma ya da olumlu duyguları hissetmede güçlük çekme yaşanabilir. Uyarılmışlık ve tepkisellikteki değişimlerde yine travma sonrası stres bozukluğunda sık görülen belirtilerdir. Örneğin; aşırı tetikte olma hali, öfke patlamaları, sözel veya fiziksel saldırganlıklar görülebilir.
Tüm bunları özetlemek gerekirse yaşadığınız travma sizi çok korkutan veya çok rahatsız eden bir olaydır ve istediğiniz tek şey aslında bu olayı unutmaktır. Bu sebepten , ne zaman bu olay aklınıza gelse onu kafanızdan atmaya çalışırsınız. Siz kafanızdan atmaya çalıştıkça daha çok gözünüzün önüne gelip daha çok canınızı yakmaya devam eder. Unutmamalıyız ki düşüncelerimizi düşünmemeye çalıştıkça aslında zaman içerisinde onları daha fazla düşünmeye başlarız. Bu durumu şöyle örneklendirebiliriz; çok sevdiğiniz bir çizgi film kahramanı var ve bu çizgi film kahramanını düşünmeye başlıyorsunuz ve sadece bu düşünceye odaklanıyorsunuz, bir süre sonra dikkatinizi başka bir düşünceye ya da başka bir işe vermeye çalıştığınızda sizden bu çizgi film kahramanını düşünmemeniz isteniyor, bu çalışmayı yaptığınızda birçok kişi görecek ki aslında biz ne kadar düşünmek istemesekte ne kadar o çizgi film kahramanını zihnimizden kovmaya çalışsakta o bizim peşimizi bırakmayacaktır. Bu sebepten travmanızı devamlı kafanızdan atmaya çalışmak size hiçbir şey kazandırmayacaktır. Unutmayın ki travmanızı yeniden gözünüzde canlandırmak yada onu tekrar tekrar düşünmek demek olayı yeniden yaşadığınız anlamına gelmemektedir. Başlarda elbette ki zorlanmalar yaşanacaktır fakat bu durumların üstüne gitmeye başlanıldığı takdirde zaman içerisinde siz bu durumlara dayanmayı öğrenir hale geleceksiniz ve ileride bu olayın sizde oluşturduğu korkuyu ve kaygıyı tolere ederek zamanla sizde daha az korku yaratmaya başlayacaktır.