Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Kişiyi aşırı korkutan, çaresizlik yaratan, fazlasıyla olağandışı ve beklenmedik olayların yol açtığı etkilere ruhsal travma demekteyiz. Elbette insanın hayatında birçok üzüntü yaşadığı durumlar olur, bunların tümü ruhsal travmaya sebep olmaz. Bilindiği üzere her travmatik olayın etkisi de, kişiler için aynı olmaz. Travmaya yüklenen anlam, kişinin geçmiş yaşantıları, stresle başa çıkma becerisi, sosyal desteği ve genetik yapısı gibi durumlar travma üzerine belirleyici faktörlerdir.

Ruhsal travmalardan sonra en sık görülen iki hastalık: depresyon ve travma sonrası stres bozukluğudur.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri,

• Hatırlama da dediğimiz, yeniden yaşama: Travma yaşayan kişilerde olaydan geçtikten sonra yaşanılan olayla ilgili anıların zihnine gelmesi sıklıkla görülebilir. İstemediği veya aklına getirecek bir durum olmadığı halde bile kişinin zihnine gelebilir. Bu durum kişiyi çok rahatsız eder ve iç sıkıntısı, kalp çarpıntı, ellerde ve vücutta terleme, titreme, nefes almada zorluk gibi belirtilerine yol açabilir. Hatta bazen de kişi olayı gerçekten yaşıyor gibi olur. Örneğin; gerçekte bir sarsıntı olmadığı halde yer sallanıyor gibi hissedebilir ve ona uygun davranabilir.

• Kaçınma (Küntleşme): Kişi ona yaşadığı olayı hatırlatan yer, durum, hatta duygu ve düşüncelerden mümkün olduğunca uzak durmaya çabalar. Bazen de travma yaşamış kişilerde olayın ayrıntılarını unutma durumu görülebilir. Kişi hatırlamak istediği halde hatırlayamaz.

• Artmış uyarılmışlık: : Ruhsal travmadan etkilenmiş kişiler kendilerini o an tekrar yaşanacakmış gibi diken üstünde hissedebilirler. Özellikle uykuya dalmakta güçlük çekmek sık görülür. Travmayla ilgili korkular nedeniyle uykuya dalmak saatler sürebilir, uykuları hafif olabilir.

TEDAVİLER

Travma sonrası stres bozukluğunun tedavisinde hem ilaçların hem de psikolojik desteğin etkili olduğu gösterilmiştir. Bilindiği üzere herkes travmatik olaydan aynı oranda etkilenmez bundan dolayı travmanın etkilerinin giderilmesi için herkesin ihtiyacına göre farklı tedavi yaklaşımları planlanması uygundur. Unutulmamalıdır ki ruhsal travmanın etkileri tedavi edilebilir durumlardır.  TSSB ve diğer anksiyete bozuklukları için tedavi gören çoğu kişi tedaviye olumlu yanıt verir ve hayatların kalitesinde yükselme izlenir.

Tedavi uygulamalarının bazıları,

• Bilişsel-davranış terapisi (BDT),

• Maruz kalma terapisi (exposure therapy),

• Anksiyete ile baş etme programları,

• EMDR ve ilaç tedavisidir.