Tüp Bebek Hakkında En Çok Sorulan Sorular

1. Tüp bebek hangi durumlarda yapılır? Yalnızca kadın kaynaklı kısırlıklarda mı uygulanır? Tüp bebek yönteminde kadın yaşının önemi bitiyor mu?

Tüp bebek tedavisi, doğal yollar ile gebelik elde edilemez ise uygulanan bir yöntemdir. İlk basamak olarak önerilmemekler birlikte kadın yaşı, evlilik süresi, yumurtalık rezervi, sperm durumu ve tüplerin açık olup olmadığı ortaya konulduktan sonra ilk basamakta da önerilebilir. Kısırlık ile doktora başvuran çiftlerin yaklaşık 3’te birinde sorun kadın kaynaklıdır. Yine yaklaşık 3’te 1 erkeklerden kaynaklı kısırlık karşımıza çıkmaktadır. Kalan 3’te 1 olguda ise herhangi bir neden ortaya koyamıyoruz.

Tüp bebek tedavisinde, başarıyı etkileyen en önemli faktör nedir sorusuna ise ‘kadın yaşı’ demek yanlış olmaz. Elbette birçok faktör başarıda etkili ancak bunların arasında yaş en önemlisi.

2. Mikroenjeksiyon yöntemi nedir? Hangi durumlarda yapılır?

ICSI yani intrastoplazmik sperm injeksiyonu da adı verilen bu yöntemde yapılan şey; elde edilmiş yumurta içerisine, seçilmiş ve hazırlanmış olan bir adet sperm hücresinin özel bir iğne yardımı ile verilmesidir. Özellikle sperm sayısı oldukça az olan veya hiç olmayıp TESE adı verilen testis dokusundan biyopsi yardımı ile alınmış spermler varlığında kullanılmaktadır. Ancak günümüzde, standart tüp bebek tedavisinin bir parçası haline gelmiştir.

3. Embriyo transferi nasıl yapılır? Acılı bir işlem midir?

Transfer işlemi, hazırlanmış ve seçilmiş en kaliteli embriyonun veya birden fazla embriyoların özel bir kateter yardımı ile ve ultrason eşliğinde rahim içerisine verilme işlemidir. Bu işlem esnasında veya sonrasında ağrı beklenmez.

4. Embriyo dondurma işlemi nasıl yapılır ve embriyolar nasıl saklanabilir?

Embriyo, sperm veya yumurta dondurma işlemi, vitrifikasyon adı verilen aniden çok düşük ısılara maruz bırakılan dokuların hızlıca dondurulması prensibine dayanmaktadır. Bu işlem ile dondurulan dokularda hasar en az olmakta ve çözüldükten sonra canlı kalma oranları artmaktadır. Bu teknoloji ile tüp bebek tedavisinde yeni bir dönem açılmıştır.  

5. Taze embriyo transferi ile mi yoksa dondurulmuş embriyo transferi ile mi gebelik şansı daha fazla?

Dondurulmuş embriyo transferi, özellikle tedavi esnasında taze transfere engel birtakım durumlarda oldukça yararlıdır. Örnek olarak, taze embriyo transferi öncesi rahim içi veya hormonal bir sorun olduğunda transfer yapmaksızın embriyolar dondurulabilir. Bu durumda dondurulmuş embriyo transferi çok avantajlıdır. Yine, tedavi esnasında toplanan yumurta sayısı belirli bir eşiği geçtiğinde, taze transfer ile gebelik şansı azalmaktadır. Bu gibi durumlarda dondurulmuş embriyo transferi tercih edilmektedir. Ancak, her zaman herkese dondurulmuş transfer yapmak için henüz erken sayılır.

6. Tüp bebek tedavisinde Mikroçip tekniği nedir?

Oldukça yeni bir teknoloji olan çip tekniğinde, spermler özel birtakım ortamlara bırakılarak yüzmeleri sağlanır ve oradan elde edilen seçilmiş spermler işlem için kullanılır. Buradaki ana prensip, bu ortamlardan geçebilen spermlerin daha dayanıklı ve sağlıklı spermler olacağı varsayımına dayanmaktadır. Ancak, günümüzde rutin olarak kullanmak için henüz erkendir.
 

7. Doğru embriyonun seçilmesini sağlayan embriyo izleme sistemi uygulaması nasıl yapılır?

Bu sistem, embriyoların içerisinde büyümeye bırakıldıkları inkübatör adı verilen cihazların bir kamera yardımıyla gözetlenmesi işlemidir. Sürekli gözetlenen embriyoların en önde gidenleri ve en iyi gelişim gösterenleri ise transfere aday embriyolar olmaktadır.
 

8. Embriyo yapıştırıcısı nedir? Embriyo yapıştırıcı ile hamile kalma şansı artar mı?

Günümüzde, özellikle moleküler alanda birçok yenilik yaşanmaktadır. Özellikle de embriyoların tutunmasına yardımcı tekniklerdeki çeşitlilik her geçen gün artmaktadır. Bu işlemde yapılan şey, transfer öncesinde embriyoların özel birtakım maddeler maruz bırakılmaları ve transfer esnasında bu sıvılarında embriyo ile birlikte rahim içerisine verilmeleridir. Böylece, tutunma şansının artırılması beklenir. Özellikle ileri yaş ve kötü embriyo kalitesi durumlarında önerilmektedir.
 

9. IMSI Teknolojisinin tüp bebek tedavisine katkısı nedir?

IMSI tekniğinde yapılan şey, özel aletler yardımı ile spermlerin yaklaşık 6000 kat büyütülmeleri ve şekillerine göre skorlanmalarıdır. Böylece, şekil anlamında en çok puanı alanı sperm, yumurta içerisine verilmeye aday sperm olarak seçilir.

 

10. Tüp bebek tedavisinde kök hücre kullanılıyor mu?

Dokulardan elde edilmiş kök hücreler, özel birtakım büyüme faktörleri ve hormonlar ile yumurta veya sperm hücresine dönüştürülebiliyor. Ancak bu teknolojiler henüz hayvan deneyleri aşamasında. Önümüzdeki 20 yıl içerisinde, insanlarda önemli sonuçların alınması bekleniyor.

 

11. Tüp bebek tedavisinde mini IVF yöntemi nedir?

Özellikle ilaçsız tüp bebek adı da verilen ‘mini tüp bebek’ yönteminde, normalde hergün belirli dozlarda iğne şeklinde verilen hormonlar kullanılmaksızın hap ile yumurtalar büyütülüyor ve çok az iğne kullanımı gündeme geliyor. Böylece iğne olunmamış olunuyor. Ancak, elde edilen yumurta sayısında da bir miktar azalma olduğunu unutmamak lazım. Seçilmiş olgularda kullanmakta yarar var.

 

12. Tüp bebek tedavisinde krinobiyoloji nedir? Hangi durumlarda kullanılır? Riski vardır mıdır?

Kriyobiyoloji, dokuların dondurulması tekniğidir. Günümüzde vitrifikasyıon adı verilen özel yöntemler kullanılmaktadır. Böylece embriyolar, spermler, yumurta veya yumurtalık ile testis dokuları dondurulabilir. Üremenin korunması için, özellikle de kanser tedavisi öncesinde doku veya hücre dondurulabilir. Özellikle de yumurtalık veya testis’e zararlı olabilecek tedavilerden önce doku-hücre dondurulması önerilmektedir. Kanser tedavisini tramamlayan bireylerde, uzun dönemde spermlerin-yumurtaların veya dokuların çözülmesi ve tüp bebek tedavisi sonrası sağlıklı doğumlar elde edilmiştir.

 

13. Saçlardaki stres hormonu tüp bebekteki başarı şansını öngörebilir mi?

Günümüz kanıta dayalı tıp mantığında, henüz bu konu ile ilgili yeterli veri yoktur.

 

14. Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarının nedenleri nelerdir?

Eğer birden fazla denemede başarı elde edilemedi ise, hem kadının hem erkeğin hem de elde edilen embriyonun yeniden ele alınması ve kritiğinin yapılması gerekmektedir. Sperm analizi yeniden yapılıp, sperm DNA hasarı bakılmalıdır. Kadında rahim içi yeniden değerlendirilmeli sorun varsa giderilmelidir. Kadın-erkek genetik analizler yapılmalı, hatta embriyolara genetik tarama gündeme getirilmelidir. Eğer başarısız denemeler kaliteli embriyolar ile olmuşsa, tutunma sorunları araştırılmalı, eğer embriyolar kalitesiz ise bu konuya yönelik tetkikler yapılmalıdır. Tabi ki transfer aşamasında ki muhtemel sorunlar da giderilmelidir.

 

15. Tüp bebek tedavisi yumurtalık rezervlerini tüketir mi?

Tüp bebek tedavileri ile rezervlerde azalma beklenmez. Çünkü, her tedavi ile yaklaşık 10-15 olgun yumurta taşıyan follikül büyümektedir. Ancak o esnada, çok daha fazla sayıda yumurta hücresinin rezerv olarak bulunduğunu biliyoruz.

 

16. Tüp bebek güçsüz spermle doğma riski taşıyabilir mi? Bu ileride sorunlara yol açar mı?

Şu ana kadar tüp bebek yöntemi ile doğan ve büyüyen çocuklarda kısırlık sorunu ortaya konulabilmiş değil. Genetik olarak kalıtılan bir sorun olmadıkça, tüp bebek çocuklarında kısırlık sorunu izlenmez.

 

17. Kromozom analizi normal olan çiftlerin embriyolarında genetik hastalıklar görülebilir mi?

Bu ihtimal her zaman var. Embriyoların bölünme aşamalarındaki sorunlara bağlı olarak görülebileceği gibi, kendiliğinen oluşabilen mutasyonlar ile de genetik hastalıklar izlenebilir. Ancak bu oranlar oldukça düşüktür.

 

18. Tüp bebek tedavisinde sperm kalitesini artırmak için ne yapılabilir?

Genel önlemler olarak; sigaranın bırakılması, alkol ve kafeinin azaltılması, kilo verilmesi, spor yapılması, dikkatli beslenme (D-vitamini ve omega-3 açısından zengin) genel önerilerdir. Özellikle hareket sorunu olan veya DNA hasar oranı yüksek olan olgularda antioksidan tedavinin yararı vardır.

 

19. Tüp bebek tedavisinde gelecekte bizi neler bekliyor?

Genetik alanında birtakım önemli gelişmeler var. Daha az maliyet ve daha az hata ile embriyo transferi öncesi daha çok genetik hastalığın tanısı konulabilecek. Yumurta büyütmek için, özellikle iğne yerine haplar yakın gelecekte kullanıma girebilir. Özetle, hasta konforu ön planda olarak daha az maliyet ile daha yüksek gebelikler gündeme gelebilir.