Tuz ve Kalp

Nusret Gökçe’nin geçen yıl etin üzerine tuz serpiştirdiği “salt bae” fotoğrafı çok ses getirmişti. Yazık ki tuzbu şekilde kullanılması çok zararlı olabilecek bir madde.

Tuz… Nerdeyse insanlık tarihinin başından günümüze kadar hep popülerliği yüksek olan beyaz cevher... Antik Roma’da lejyonerlerin maaşı tuzla ödenirmiş. Devletlerin önemli gelir kalemlerinden biri tuz vergisi olmuş. Depolama koşullarının günümüz gibi olmadığı o devirlerde gıda saklanması ve nakliyatı için de tuz kullanılırmış. Anlayacağınız nerdeyse altın kadar -hatta bazen daha fazla- değerliymiş tuz. Peki vücudumuz için de öyle mi?

Tuz tüm insanların diyetinde bulunması gereken öğelerden biridir. Tuzun içerdiği sodyum minerali besinlerin ve oksijenin taşınmasını kolaylaştırır, sinirlerin mesaj iletmesine izin verir ve kaslarımızın çalışmasına yardımcı olur. Peki tüm bunları yerine getirmek için günlük almamız sodyum miktarı ne kadar? Günde 500 mg’dan az. Yani çeyrek çay kaşığından daha az (2,5 gram tuz 1 gram sodyum içerir). Ayrıca sağlıklı böbrekleri olan birinin vücudun ihtiyaç duyduğu tuzu korumada başarısı da kusursuzdur. Dünya Sağlık Örgütü günde 5 gramdan yani bir çay kaşığından az tuz tüketilmesini önermektedir. Ülkemizde ise ortalama miktar bunun 3 katı yani 15 gram.

Peki fazla tuz alımı vücutta neye sebep olur?

Zamanla aşırı tuz alımı, kan damarlarını sertleştiren ve daraltan yüksek tansiyona (hipertansiyon) neden olabilir. Önemli organlara kan ve oksijen akışı azalır. Bu yüzden kalp vücudun her yerine kan pompalamak için daha fazla çaba harcar, bu da kan basıncını arttırır. Böbrekler üzerindeki basıncın artması onlarda hasara yol açar. Hasarlı böbreklerden salınan bazı maddeler de kan basıncını daha da yükselterek grift bir zincire sebep olur.

Fazla tuz tüketimi kalp yetmezliği riskini arttırır. Bundan bağımsız olarak da kalp yetmezliği olan hastalarda aşırı tuz alınması akciğerde sıvı birikmesine ve solunum yetmezliğine sebep olabilir. Yüksek tuz tüketimi beyin için de zararlıdır. Yeni tamamlanan bir çalışmada diyetle normalden fazla alınan tuzun hafıza ve düşünme hızına zararlı etkisi olduğunu göstermiş.

Aldığımız tuz miktarını azaltmak için ne yapmalıyız?

• Yemeklerimizi olabildiğince kendimiz hazırlamalıyız.
• İşlenmiş gıdalardan uzak durmalıyız.
• Küçük porsiyonlar hazırlamalıyız.
• Hazır aldığımız gıdaların paketlerinden ürün içeriklerini okumalıyız.

Tuz tamamen zararlı değil demiştik. Faranjit gibi boğazda gıcık ve ağrının çok olduğu durumlarda bir bardak suya yarım çay kaşığı tuz karıştırıp gargara yaparsanız ağrınızın azaldığını göreceksiniz. Tabii suyu yutmamaya dikkat ederek. :)