Uykuda İdrar Kaçırma

“Nokturnal Enürezis” olarakta bilinen uyku halinde idrar kaçırma çok sık görülen bir durumdur, dünyanın her yerinde aynı oranda gözükür ve yaş artıkça görülme sıklığı azalır. 5 yaşındaki çocukların %16’ sı gece idrar kaçırır. Ergenlikte %3 ve ileri yaşlarda %0,5-1 oranında karşılaşırız. Erkeklerde kızlara oranla daha fazla gözükür. Çocuklarda görülen alerjik hastalıklardan sonra en sık karşılaşılan 2. kronik çocukluk çağı hastalığıdır. 8-18 yaş arası çocuklarda anne babanın ayrılması, aile içi şiddetten sonra 3. en önemli depresyon sebebidir. Çocukların okul başarısını ciddi biçimde etkiler. Gece idrar kaçırma genellikle psikolojik değildir fakat kendisi ciddi psikolojik problemler yaratır. Gece idrar kaçıran çocuklar ciddi bir utanma duygusu içindedir ve kendilerini sosyal ortamlardan soyutlarlar. Dış görünüşün çok önemli olduğu bu zamanlarda bu hastalıklarından dolayı kendilerine güvenleri azalır ve gelişimlerinde önemli sorunlara neden olur. Buna rağmen hastaların %50 si günümüz koşullarında dahi hala doktordan yardım almamaktadır.

Çocuklar neden gece idrar kaçırır

Gece idrar kaçırmanın nedeni tam olarak anlaşılamamışsa da ailelerin %82 si çocuklarının gece uyanamaması ve tembellikten dolayı idrar kaçırdıklarını düşünmektedir.

Aslında 3 tane faktör gece idrar kaçırmada önemlidir.

Uyanma problemi: Burada uyku aslında çok ağır değil aksine bu çocuklar uykularını yattıkları dönemde yeterince kaliteli alamadıklarından idrarlarının geldiklerini fark edememektedirler. Yani tüm uykuları boyunca çok derin bir uykuda değil sadece kaçırdıkları zaman aralığında uykuları ağırdır. Bu dönemde mesane kasılmalarına ve sese gerekli tepkiyi veremezler.

Gece normalden fazla idrar üretilmesi (Nokturnal Poliüri).

Mesanenin normalden küçük olması veya gereğinden fazla kasılması.

Gece idrar kaçırmanın genetik bir altyapısı vardır. Gece idrar kaçıran çocukların ailelerinde 2/3 oranında idrar kaçıran anne, baba veya kardeş olduğu bilinmektedir.

Bazı davranışsal problemler ve dikkat eksikliği hiper-aktivite.

Uyku apnesi 

Doktora başvurduğunuzda sizi neler bekliyor.

Doktor öncelikle ayrıntılı bir öykü alır ve fizik muayene yapar.  Öyküde gündüz şikayetleri olup olmadığı çok önemlidir. Gündüz idrar kaçırma, sıkışarak tuvalete koşma, ince ve ıkınarak işeme, boşaltamama, günde 4’ten az 7’den fazla idrara gitme, çocuğun 6 ay kuru bir dönemi olup olmaması sorgulanır.  Kilo kaybı, büyüme gelişme geriliği kusma bulantı, çok fazla su içme isteği, horlama ve uykuda boğulma belirtileri önemlidir ve varsa mutlaka doktora söylenmelidir. Sadece gece yatak ıslatan çocuklarla, gece yatak ıslatmasına yukarıda saydığımız şikayetlerin eşlik ettiği çocukların değerlendirilmesi ve tedavi planlaması tamamen farklıdır.

Teşhiste Kullanılan Araçlar

Gündüz şikâyeti olmayan çocuklarda sadece basit bir tam idrar tahlili yapılırken gündüz şikâyeti olan çocuklarda başka testler de gerekmektedir. 

Tedavi 

Bu çocuklar 5 yaşından sonra en kısa zamanda bir doktordan yardım almalıdır.

Hiçbir tedavi yöntemi uygulanmaz ise her sene %15 i kendiliğinden normale dönmektedir.

Öncelikle bazı basit önerilerimiz olmaktadır.

• Beslenme ve sıvı alma alışkanlıkları gözden geçirilmesi. 

• Günde en az 6 kere bir su bardağı su içilmesi önerilir.

• Kafeinli ve gazlı içecekler gece azaltılmalıdır.

•  Gece yatmadan mesane boşaltılmalıdır.

• Kabızlık varsa alınan lif miktarı artırılmalıdır.

• Düzenli tuvalete gitme alışkanlık haline getirilmeli ve tuvalete çabuk ulaşması sağlanmalıdır.

• Çocuk idrar kaçırdığında yapıcı tavırlar alınmalı ve yatak ve çamaşırlar temizlenirken çocuğun olaya aktif katılımı sağlanmalıdır.

• Islak ve kuru geceler takvime işaretlenmelidir.

Bazı davranışsal problemler ve dikkat eksikliği hiper-aktivite gibi durumlarda enurezis sadece psikolojik bir problem gibi tedavi edilmemeli çocuk ürolojisi ve çocuk psikiyatristinin ortak tavır aldığı bir tedavi protokolü üzerinden devam edilmelidir.

Bunlara rağmen geçmez ise diğer tedavi alternatifleri hakkında bilgilenmek için çocuk ürolojisi doktoruna başvurulmalıdır.