Uykusuzluk Bilişsel Bozulmayı Etkiliyor

Yeni bir çalışmaya göre ileri yaşta uykusuzluk, bilişsel bozukluğa yol açabilmekte
ve orta yaşta uyuma güçlüğü, gelecekte bilişsel bozulma riskini artırabilmekte.
Araştırmacılara göre haftanın çoğu günü uyuma zorluğu yaşanması, 14 yıl
sonunda 2-3 yıl fazladan yaşlanmaya eşdeğer nitelikte bulunmuş. İlk sonuçlar
“Sleep 2021” 35. Yıllık Profesyonel Uyku Birliği Toplantısı’nda sunulup “Sleep”
dergisinde 30 Ekim 2022’de online yayınlanmıştır.

Araştırma %65'i kadın ve ortalama yaşları 64 olan 2595 yetişkinin bilgilerini
derleyerek oluşturulmuş. 2002'de katılımcılara uykuya dalma, uykudan
uyanma, erken uyanma, sabah dinlenmemiş hissetme ile ilgili sorular sorulmuş.
2014'te depresif belirtileri ve damarsal durumları değerlendirilmiş; 2016'da
bilişsel durumları nöropsikolojik testlerle ölçülmüş. Sonuçlara göre uykuya
dalma güçlüğü yaşayanlarda epizodik bellek, yürütücü işlev, dil, görsel
yapılandırma ve işlemleme hızı 14 yıl sonrasında 2.2-3.4 yıl daha çok yaşlanma
saptanmış; diğer uyku semptomları bilişsel bozulma ile ilişkili bulunmamış.
Kadınlarda daha çok uykuya geçmede sorun yaşandığı bildirilmiş.

Önceki çalışmalarla uyumlu olarak, uykuya dalma sorunu yaşayanlar, daha çok
depresif belirtti ve damarsal hastalık sorunu ile ilişkili bulunmuş. Depresif
belirtiler % 12-20, damarsal hastalıklar %6-15 bu durumla ilişkili bulunmuş. Bu
sonuçlar vücut günlük döngüsel işlev bozukluğu ile nörodejeneratif hastalık
arasındaki ilişkinin kanıtı olarak gözlenmiş.

Uykuya dalma güçlüğü ya da kronik başlangıç uykusuzluğunun, yaşlı kadın
örnekleminde, beş yılda hafif bilişsel bozulma ya da demans riskini neredeyse
iki katı artırabildiğini göstermekte. Boston Massachusets’den nörolog ve
araştırmacı Dr.Lakhan bu çalışmayı önemli bulmakta ve “beyin uyku sırasında
oldukça aktif olup, farklı işlemleri aktive ederek, gereksizleri temizlemekte ve
belli konuları toparlayabilmekte, beynin adeta çöpleri temizleme sistemine
sahip olup, uyanıklık esnasında birikenleri temizleme yeteneğinde olduğunu”
belirtmekte. “Depresyon, anksiyete, ağrı ve stres uykuda tamirata uğrayıp,
bilişsel işlevinin kötüleşmesinin de engellenmiş olduğunu” ifade etmekte.