Vajinismus Nedir? Nedenleri Nelerdir?

Vajinismus, kelime anlamıyla, vagina (kılıf) ve ismus (eylem) kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşan, kadınların vajinasının alt kısmında yer alan kasların, istem dışı ve refleks olarak kasılması durumu sonucu, cinsel ilişkinin zorlu ya da imkansız ya da oldukça ağrılı hale gelmesine neden olan durumdur. Bu kasılmanın derecesine bağlı olarak penisin vajinaya girememe durumu söz konusu olmaktadır. Hatta bazen ilişkiye girme düşüncesi bile panik atak benzeri birtakım semptomlara sebep olabilmekte, bu durum cinsel ilişkiye girme denemesi sonucunda da meydana gelebilmektedir.

Yaygın olarak gözlemlenen kadın psikoseksüel sorunlarından biridir. Çarpıntı, yaygın şekilde gözlemlenen vücut kasılmaları, panik ve korku genel itibariyle gözlemlenen semptomlarıdır. Sadece penis değil çoğu zaman parmak ya da tamponun etkisiyle de gerçekleşebilmektedir. Jinekolojik muayenelerde kullanılan spekuluma da benzer tepkilerin gelişebildiği gözlemlenmiştir. Bütün bunların yanı sıra vajinismus, tamamen hayal etme sebebiyle de gerçekleşebilmektedir. Bu durum, penisin ya da bir objenin vajinaya girişinin hayal edilmesi sonucunda da ortaya benzer semptomlarla çıkabilmektedir. Bu sebeple, cinsel ilişkiyle alakalı olmasıyla sınırlandırılmamalı, genel olarak cinsel etkinlikle alakalı ağrı ve korkunun sonucu olarak tanımlanmalıdır. Vajinaya girilmesiyle ilgili fobi düzeyinde bir korku olan vajinismus, cinsel birleşme denemesi sırasında ortaya ileri derecede fiziksel acı çıkmasına ve bunun yanı sıra aynı şiddette ruhsal acıya sebep olmaktadır. Genellikle bu semptomlar beraberinde kaçınma tepkisini getirir. Ortaya çıkan spazmlar, beraberinde fobi ve kaçınmayı getiren kısır bir döngüye yol açar. Bu bozukluk, bireyde beliğin bir sıkıntıya ya da kişiler arası ilişkilerde zorluk ve problemlere sebep olmaktadır.

Salemo Trotula 1547 yılında vajinismusu, “bir kadının uyarılmasına rağmen bakire kalmasına neden olacak şekilde vulvasının daralması” olarak tanımlamıştır ve ilk kez 1867 yılında, Amerikalı jinekolog Sims tarafından vajinismus kavramı tanımlanmıştır.

Vajinusmusta Tanı

Vajinismusla ilgili olarak yapılan ilk araştırmalarda, spazmların ortaya çıkmasına sebep olan sebebin, vajinanın boyutundaki yetersizlikten kaynaklandığı savunulmuştur. Ancak sonraki yıllarda yapılan araştırmalar sonucunda, cinsel uyarılmanın vajina boyutunda ve genişliğinde büyüme sağladığı ve sahip olduğu esnek yapı sebebiyle vajinanın, neredeyse her büyüklükte penisi içine alabilecek nitelikte olduğu ortaya koyulmuştur. Bu doğrultuda, vajinismusun fiziksel bir sorun olarak tanılanma çalışmalarından çok, psikolojik kaynaklı olduğu yönünde araştırmalar ağırlık kazanmıştır.

Geliştirilen vajinismus tanılarda, sadece cinsel organlarda görülen nitelikte bir aşırı duyarlılık gerçekleşme durumu olduğu düşüncesiyle hareket edilmiştir. Bu doğrultuda da, yaşanan vajinal kas spazmı ağrıya karşı oluşturulan fobik bir yanıt olarak nitelendirilmiştir. Bu nedenle vajinismus tedavilerinde, genişletme ya da ameliyat uygulamalarından çok, “psikoterapi” ve “cinsel eğitim” yaklaşımı benimsenmiştir.

Eğer yaşanan sorun ve gerçekleşen semptomlar, ilk cinsel deneyimden itibaren ortaya çıkıyorsa,birincil vajinismus söz konusudur. Birincil vajinismus, yaşam boyu vajinismus olarak da tanımlanabilir.

Eğer semptomlar, daha sonra ortaya çıkıyorsa ve bireyin cinsel yaşamında herhangi belirti ve sorunun yaşanmadığı doyurucu bir dönem bulunmaktaysa, ikincil vajinismus söz konusudur.

Durumsal (kısmi) vajinismus ise, belirli ortamlarda semptomların meydana gelmesi ve başka durumlarda oluşmamasıdır.

Yaygın (total) vajinismus ise, yaşanan cinsel sorunun bütün cinsel aktiviteler esnasında ortaya çıkmasıdır.

Vajinismusun Nedenleri

Araştırmalara göre, vajinismusun tek bir nedeni olmadığı ortaya koyulmuş ve nedenleri, fiziksel ya da psikolojik nedenler olarak sınıflandırılmıştır.

Vajinismusa Sebep Olan Organik/ Fiziksel Nedenler

• Vajinal küçülme ve vajinal küçülmeye bağlı olarak gerçekleşen adezyonlar
• Vajinal Operasyon
• İntra-Vajinal Radyasyon
• Rahim Sarkması
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Çikolata Kisti
• Vajinal doku bozuklukları ve tümörleri
• Cinsel yoldan bulaşan hastalıklar
• Pelvis Kan Basıncı anormallikleri

Ancak belirtmek gerekmektedir ki bu nedenlerin, vajinismusa etkileri sınırlıdır.

Vajinismusa Sebep Olan Psikolojik Nedenler

Psikolojik nedenlerle, vajinismusla birlikte ortaya çıkan spazmların neden ortaya çıktığı değil, temelinde yatan ruhsal süreçler saptanmaya ve anlamlandırmaya çalışılmaktadır. Bedende gelişen bu kasılmalara sebep olan ruhsal yapının bilinçdışı süreci anlaşılmaya çalışılmaktadır. Bu yaklaşım çerçevesinde bilinçdışı sürecin merkezini genel olarak, karşı cinse beslenen düşmanlık veya kıskançlık ya da cinsel tutumdan zarar görmeye ilişkin korku bulunmaktadır.

Bilişsel Yaklaşıma göre psikolojik nedenler: Vajinismusta vajinismik yanıt gelişmesinde bilişsel sürecin anlamlandırma, yorumlama ve algılama bozuklukları aşamaları etken şekilde rol oynamaktadır. Temelde yanlış yorumlama durumu geliştiren beyin, aynı zamanda otomatik birtakım düşüncelerle hareket etmektedir. Bu otomatik süreçlere neden olan şeyler genel olarak; cinsellikle ilgili eksik ve yanlış bilgilerden kaynaklı, abartılı ya da gerçekçiliği olmayan beklentiler vs. dir.

Davranışsal Yaklaşıma göre psikolojik nedenler: Davranışsal yaklaşıma göre bireyin doğal cinsel refleksi olumsuz bir iç ya da dış uyaranla şartlandırılmıştır ve bu durum cinsel davranışın doğal akışını bozmaktadır. Cinsel uyarı durumlarına birey, bu iç ya da dış uyaranlardan dolayı tepki geliştirmektedir. Bu tepki kişide normalin üzerinde bir anksiyeteye dönüşür ve cinsel yanıt olumsuz şekilde oluşur. Böylece bir kısır döngü ortaya çıkar.

Klinik uygulamalar, davranışsal yaklaşımın da bilişsel yaklaşımın da eşit şekilde ele alınması yoluyla gerçekleştirilmektedir.

Psikodinamik Yaklaşıma göre ise, bireylerin vajinismik yanıt geliştirmesinin temelinde; karşı cinse karşı bilinçte ya da bilinç öncesinde geliştirilen kızgınlık temelli duygular geliştirmektedirler. Bu duyguları geliştiren kadınlar, farkında olmadan eşlerini cinsel açıdan mutsuz etmek ya da cinsel birleşmeye izin vermemek üzerinden bir tatmin duygusu geliştirmektedirler.