Varis
Yazar Elif Ceylan Uyanık • 15 Ocak 2019 • Yorumlar:
1-Ailesel yatkınlık varisin en önemli nedeni.
2-Ayakta fazla kalmanın yanında, hareketsiz uzun süreli oturmayı gerektiren işlerde varise neden olabilir.
2-Bunun yanında şişmanlık ve yaşlılık da risk faktörleri arasındadır.
3-Hamilelik sırasında aşırı kiloalımı ve hormonal değişiklikler de varisin oluşmasında etkilidir.
VARİS TEDAVİ OLUNMAZSA NE OLUR
1-Ağrı, dolgunluk hissi, uzun süre ayakta kalamama veya yürüyememe
2-Yaşam kalitesinde bozulma, aşırı yorgunluk ve dolgunluk hissi
3-Ciltte ve damar duvarında olan incelmeye bağlı ciddi kanamalar
4-Bacakta zamanla gelişen renkte koyulaşma ve ilerleyen dönemde varis yaraları
5-Tromboflebit (yüzeyel toplar damarda pıhtılaşma ve ciltte enfeksiyon)
6-Derin toplar damarlarda pıhtı, tromboz ve gelişebilecek akciğer embolisi
KİMLERDE SIK GÖRÜLÜR
Kadın cinsiyette sık görülür. Daha sık rastlanmasının nedeni hormonal etkenlerin yanında, gebelikler ve uzun süre kullanılan doğum kontrolilaçlarıdır.
VARİSE ENGEL OLMAK İÇİN NE YAPILMALI
Uzun süre ayakta durmayı ya da oturmayı gerektiren işlerde çalışan kişilerin (özellikle kadınların), fırsat buldukları her an ayaklarını yukarı kaldırarak dolaşımlarını rahatlatmaları önerilir. Bunu yapamadıkları zamanlarda ise ayaklarını ileri-geri hareket ettirerek baldır kaslarını çalıştırmaları gerekir.
Özellikle yürüyüş ve yüzme gibi sporlar varislerin gelişimini önlemede önemli bir role sahiptir.
Her fırsatta bacaklarınızı kalp seviyesinin üzerinde olacak şekilde uzatıp dinlenmeye gayret edin. Mümkün olduğunca hareketli bir yaşam tarzını benimseyin.
Varisten korunmak için uzun süre hareketsiz oturmaktan ve ayakta kalmaktan kaçınmak, düzenli olarak egzersiz yapmak, kilo almamaya dikkat etmek ve sigara, alkol tüketimini azaltmak gerekir.
Çok sıcak suyla banyo yapmak da varislerin ilerlemesini hızlandırır. Bu nedenle kaplıca, sauna gibi sıcak ortamlardan uzak durmak büyük önem taşır.
Dar pantolonlar da zararlıdır.
Baldır kaslarını çalıştırdığı için yüzmek iyi gelir. Ancak sabah ve akşam saatleri tercih edilmeli, sıcak kum ve güneşten uzak durulmalıdır.
Her akşam yatmadan önce bacaklara soğuk suyla yapılan duş masajı ve sırtüstü yatar vaziyette bisiklet çevirme egzersizi ertesi gün için rahatlık sağlar. Ayrıca yatağın ayak kısmını mümkünse yükseltmek gerekir.
VARİS TEDAVİ YÖNTEMLER
1.Varis Çorabı
(varis çorabı uygulamaları venöz yetmezlik tedavisinde altın standart olarak kabul edilebilir. Varis çorapları değişik basınç aralıklarında bulunurlar ve hastanın şikayetlerinin ve hastalığının derecesine göre ihtiyaç duyulan basınç aralıklarında kullanılır.)
2.İlaçlar
Varise bağlı şikâyetler genellikle öğleden sonra özellikle yorgunluğa bağlı olarak ortaya çıkarlar. Bu hastalığın neden olduğu ağrı şikâyeti, şişlikler ve krampın etkilerinin hafifletilmesine varis hapları yardımcı olabilmektedir. Damar çapındaki genişlemeyi azaltması mümkün olmayan bu ilaçlar bacaklardaki ödemin azaltılmasında etkili olmaktadır. Ödemin azalması ağrıyı ve krampı da azaltmaktadır. Ancak varis hapları kalıcı sağlık sağlamaz.
3.Skleroterapi
Orta çaplı ve kılcal damar (ipliksi) varislerinin tedavisinde kullanılır.
Varisli damar içine ince bir iğne ile ilaç enjeksiyonu yapılır. Bu ilaç damar iç duvarının karşılıklı yapışmasına yol açarak varisli damarın kapanmasını sağlar. Kan akımı olmayan damarın mavi mor rengi kaybolur. Varisli damarın kapatılması hiçbir dolaşım problemine neden olmaz. Kanı sağlıklı damarlara yönlendirir.
Bazen oluşan hafif batma ve yanma hissi birkaç dakika sonra geçer. Enjeksiyon yapılan bölgeye küçük tamponlarla baskı yapılır ve üzerine elastik bandaj sarılır. Elastik bandaj kılcal damar tedavilerinde en az 48 saat, daha büyük damar tedavilerinde en az 72 saat bacakta kalmalıdır. Uygulamada belirli bir ilaç dozunun üzerine çıkılmaması gerekir. Bu nedenle varislerin yaygınlığına göre ortalama 2-10 seans tedavi gerekebilir. Seanslara ara vermek,örneğin haftada bir tedavi yapılması herhangi bir kayba yol açmaz.
Her seansta tedavi süresi 15-20 dakika kadardır. Ayaktan uygulanan bir yöntemdir. Tedaviden sonra hastalar yürüyerek gidebilir ve günlük işlerini sürdürebilirler. Seanslar arasında kuvvet gerektiren fizik egzersizler terk edilmelidir.
Nüksler az görülür. Bunlar tedavi edilen yerlerde değil, başka bölgelerde çıkan yeni damarlardır. Güvenilir bir yöntemdir ve ciddi komplikasyonlara çok az rastlanır. Alerjik reaksiyonlar çok nadiren olabilir. Hastaların %20-30'unda tedavi edilen damarda kahverengi renk değişikliği ortaya çıkabilir. Bu durum bazen birkaç ay zaman alsa bile geçicidir. Yüksek Konsantrasyonlu ilaç türleri damar dışına verilirse deride küçük yaralar açılmasına neden olabilir.
Bazen enjeksiyon yapılan bölgede 1-2 hafta içinde kendiliğinden kaybolan morarma olabilir. Nadiren enjeksiyon bölgesinde kılcal damar artması olur. Bu durum kendiliğinden düzelebilir. Düzelmezse enjeksiyon veya lazer ile yok edilebilir.
İlaca karşı alerjisi olanlarda, tıkayıcı atardamar hastalıklarında, flebit geçirmekte olanlarda, geniş ve çok yaygın varislerde, gebeliğin ilk üç ayı ve son ayında, önemli sistemik hastalığı bulunanlarda uygulanmaz.
4.Endovenöz Lazer ablasyon
Endovenöz lazer ablasyonu (kısaca EVLT ya da EVLA), ilk kez 2002 yılında bir girişimsel radyolog olan Dr Kim ve bir genel cerrah olan Dr Navarro tarafından tanımlanmıştır. Tedavi, varis hastalarında büyük safen ven yetmezliğini gidermek için uygulanan bağlama-sıyırma (ligation&stripping) ameliyatına alternatif olarak geliştirilmiştir. EVLA operasyonunda, önce büyük safen vene ultrason rehberliğinde ince bir lazer fiberi yerleştirilir ve damarın çevresine lokal anestezi uygulanır (tümesan anestezi). Daha sonra, lazer cihazı çalıştırılarak damar boydan boya ısı ile tahrip edilir. Lazer, gözle görünen ışığın yoğunlaştırılmış ve kuvvetlendirilmiş şeklidir ve tıpta on yıllardır birçok alanda kullanılan bir enerji tipidir. EVLA da, lazerin hem damar duvarına direkt etkisi hem de ısınan kanın damar duvarına uyguladığı sıcaklık ile damar tahrip olur ve kapanır.
5.Ven sealing
Ven sealing denilen yöntem , safen ven damarının özel yapıştırıcı maddelerle safenofemoral bileşke düzeyinde kapatılmasıdır. Bu işlemin en büyük avantajı lokal anestezi ile yapılması ve hemen ayağa kalkılabilmesidir.
6.Cerrahi Tedavi
Cerrahi tedavi yöntemi safen ven damarının safenofemoral bileşke (kasık bölgesi) ve ayak bilek seviyesi arasında stripping teli kullanılarak tamamen çıkartılma işlemidir. Diğer işlemlerin uygun olmadığı durumlarda açık cerrahi uygulanan klasik yöntem olarak da bilinir.