Vertigo Tedavisi

Vertigo, baş dönmesi ve denge hissinin kaybolması demektir. Vertigom var demek, baş dönmem var demektir. Yani yaygın kullanımın aksine ‘vertigo’ bir hastalık değildir, çoğunlukla iç kulaktan kaynaklanan hastalıkların belirtilerinden bir tanesidir. Birçok hastalık vertigoya neden olabilir. Nedenler farklı olduğu için tedaviler de hastalığa göre farklı farklıdır. Vertigonun şiddetine göre dengesizlik hissi, baş dönmesi, mide bulantısı, kusma ve yataktan kalkamayacak kadar ağır tablolar görülür. Uzun süre tedavi edilmediğinde hastada her an başının döneceği korkusu oluşur. Bundan dolayı hasta dışarı çıkmaktan, topluma karışmaktan korkmaya başlar. Yaşlılarda düşmelere ve kemik kırıklarına yol açabilir.

Vertigoya Neden Olan Başlıca Hastalıklar Şunlardır

• Benign paroksismal pozisyonel vertigo, BPPV( pozisyonel vertigo- kristal kayması )

• Meniere hastalığı ( iç kulak tansiyonu )

• Vestibüler nörit ( denge sinirinin viral enfeksiyonu )

• Labirentit ( iç kulak iltihabı )

• Perilenf fistülü ( iç kulaktan sıvı kaçağı )

• Süperior kanal dehissansı ( Denge kanalında kemik defekti )

• Migren

• Akustik tümör

• Serebrovasküler olay ( beyin kanaması )

Bunlar arasında en sık görüleni pozisyonel vertigo ve Meniere hastalığıdır. Pozisyonel vertigoda baş hareketleriyle dönme başlar, hareketsiz durunca 1-2 dakika içinde baş dönmesi rahatlar. Bazı hastalarda ise baş dönmesi sabah yataktan kalkarken başlar. Baş dönmesi ve mide bulantısı vardır, dönme şiddetliyse kusma olur. Bunlar dışında hastanın şikayeti olmaz.

Hızlı Şehir Hayatı Vertigo Ataklarını Tetikliyor

Kalsiyum kristallerinin asıl yerinden iç kulaktaki denge kanallarına düşmesi kristal kayması olarak isimlendirilir. Kristal kaymasının nedeni olarak bazı hastalarda bir süre önce kafa travması, başını çarpma, düşme, trafik kazası öyküsü bulunabilir. Travma olmadan da yatıp kalkma sırasında, ani kalkışlarda, yatakta dönerken, öne eğilip birden doğrulunca bile kristal kayması oluşabilir. Öyküde ayrıca stres, üzüntü, uyku düzensizliği, aşırı yorgunluk olabilir. Hızlı şehir hayatı ve stresli yaşam nedeniyle son yıllarda pozisyonel vertigoda önemli miktarda artış görülmektedir.

Pozisyonel vertigo tanısı hasta hikayesi ve manevra testleriyle konulur. Bu testlerle kristal kaymasının varlığı ve hangi kanalda olduğu belirlenir. Tedavisinde ise kaymanın olduğu kanala yönelik kristal repozisyon manevrası yapılır. En çok uygulanan manevra Epley manevrasıdır. Kristal yerine oturduğu zaman hastanın şikayetleri hemen düzelir. Ani hareketlerle kristaller tekrar yerinden oynayabilir. Bu nedenle hastaların kafasını yukarı aşağı hareket ettirmesi, öne eğilip kalkması 4-5 gün kısıtlanmalıdır. Eğer hasta bunlara dikkat edemeyecekse boyunluk kullanması faydalı olacaktır. Özellikle küçük çocuğu olan anneler çocuğa bakarken ani hareket yasağına uymakta zorlanabilirler.

İlaçların pozisyonel vertigoda tedavi edici özelliği yoktur. İlaç asıl tedavinin gecikmesine yol açmaktadır. İlaç verilen hastalar tedavi arayışı içinde hastane hastane dolaşırlar. Vertigoyla ilgilenen bir merkeze giden hastalar ise genelde bir defa yapılan kristal repozisyon manevralarıyla hemen o anda tedavi olurlar. Özellikle tedavisi gecikmiş hastaların bu durum karşısında şaşkınlık yaşadığı görülür. Nadiren bazı hastalarda manevranın birkaç kez tekrarlanması gerekebilmektedir.

Dr. Öğr. Üyesi Ömer Aşkıner , sık görülen vertigo nedenlerinden olan Meniere hastalığı ile ilgili şu bilgileri verdi; Bu hastalıkta iç kulak denge sıvısında basınç artışı vardır. Basınç dengelenmeleri sırasında dönme atağı ortaya çıkar. Şiddetli dönmenin olduğu süre 20 dakika civarıdır. Genelde atak süresi 2 saati geçmez. Ara dönemde hastanın şikayeti yoktur veya çok azdır. Vertigo atağı öncesinde kulakta dolgunluk hissi, uğultu, çınlama, işitmede azalma görülebilir. Bu şikayetler dönme atağıyla birlikte düzelir. Hastalığı tetikleyici faktörler arasında stres, uyku düzensizliği, aşırı tuz tüketimi, sigara, aşırı yorgunluk, ileri derecede üzüntü gibi etkenler öne sürülmektedir. Hastalığın tedavisinde şikayetlerin azaltılması için ilaç tedavisi verilir. Şiddetli dönmesi ve kusması olan hastanın yatırılması gerekir. Atakların sıklığının azaltılması için tetikleyici faktörlerden uzak durulmalıdır.

Yukarıda sıraladığımız en sık görülen vertigo nedenlerinden birinde ilaç kullanılırken, diğerinde ilaç verilmesi tedaviyi geciktirmektedir. Yani vertigoda tek bir tedavi yoktur. Vertigoyu ortaya çıkartan asıl hastalığa dönük tedavi verilmelidir. Öncelikle iyi bir muayene, hasta sorgulaması ve uygun testlerle baş dönmesine neden olan esas hastalık belirlenmelidir. Sonrasında hastanın patolojisine yönelik tedavi yapılmalıdır. Vertigo ancak bu şekilde yaklaşıldığında tedavi edilebilir.