Yas: Nedir, Nasıl Yaşarız ?

Yas, yaşadığımız kayıplara gösterdiğimiz tepkiler bütünü olarak nitelendirilir. Genellikle sevdiğimiz birisinin ölümü ve kaybı ile ilişkilendirilse bile aslında hayatımızda yaşadığımız birçok kayıp yas tutmamıza neden olabilir. Bazen biten bir ilişki, hayatımızın sonlanan bir periyodu, veda ettiğimiz bir şehir gibi birçok farklı olay yas sürecini tetikleyebilir. Yas, hepimizin hayatımızın çeşitli dönemlerinde deneyimlediği ve yaşanması gayet doğal olan, kendi temposunda yaşanması gereken bir süreçtir. Kişiye özgü bir süreç olduğu için farklı insanlarda farklı şekillerde kendisini gösterebilir ancak süreci birkaç adımla kategorize etmek mümkündür.

Genel olarak normal yas tepkisinin beş adımı olduğunu söyleyebiliriz. Süreç, inkar ile başlar. Başta kişi bu kayıbı inkar edebilir veya kendisini bir hissizlik durumu içerisinde bulabilir. Ardından bu hissizlik yerini bir kızgınlık veya isyana bırakır. Bu noktada kaybedilen kişi veya olaya  duyulan özlem kendisini öfke ile gösterebilir. Bir sonraki pazarlık evresinde kişi kendisiyle,  çevresiyle, inandığı çeşitli güçlerle pazarlık yapmaya çalışabilir. Bu noktada inkarın giderek ortadan  kaybolduğunu söylemek mümkündür. Sonrasında hissizlik ve öfke duygularını yerini bir depresyon  sürecine bırakır. Kişi kendisini bunalıma girmiş, boşlukta, mutsuz hissedebilir. Ayrıca bu, uyku  düzeninde bozulmalar, iştahsızlık ve çevreden uzaklaşma gibi fiziki şekillerde de görülebilir. En  sonunda ise depresyon yerini kabullenmeye bırakır. Ancak elbet bu yasını tuttuğumuz olayın bir  daha bizi asla üzmeyeceği veya o insanın ya da durumun eksikliğini bir daha asla  hissetmeyeceğimiz anlamına gelmez. Aksine yaşanan bir kaybın bizi zaman zaman etkilemesi,  aklımıza gelmesi, bizi tekrar üzmesi gayet insani bir durumdur. Ancak yas sürecinin uzaması ile  birlikte patolojik yasa dönüşebilir. Kişi yasın belirli bir periyodunda takılı kalıp tekrar normal  hayata adapte olamadıysa, depresyon süreci yoğun bir şekilde devam ediyorsa patolojik yas gibi bir  durum söz konusu olabilir. Bu durumda kişinin bir uzmandan destek alıp psikoterapi görmesi  faydalıdır.  

Sonuç olarak, hayatımızın çeşitli dönemlerinde yaşadığımız kayıplar yas tutmamıza yol  açabilir. Hiçbir kayıp yaşamadığımız veya sevdiklerimizle hiç vedalaşmak zorunda kalmadığımız  bir hayat pek de mümkün görünmemektedir. Bu sebepten dolayı yas, sevmek ve bağlanmak gibi  hayatın bir parçasıdır. Ancak bu yas sürecinin kişiyi hayattan koparacak derecede yoğun yaşandığı  ve uzadığı zamanlarda gerekli desteğin alınması da önemlidir.