Yatağını ıslatme (enürezis) - Kaka kaçırma (enkoprezis)

Okul öncesi dönemde tuvalet eğitimi gerçekleşmediğinde yada gerçekleştikten sonra yeniden başa dönüldüğünde iki bozukluk akla gelmelidir. Bunlardan birincisi enürezis (çocuklarda en az beş yaşından sonra istemsiz, yineleyici, gündüz ve/ya da gece idrar kaçırma) diğeri ise enkoprezistir( İstemsiz yada amaçlı olarak, yineleyen bir biçimde dışkının uygunsuz yerlere yapılması).

Yatağını ıslatma (Enürezis): bir çok nedenin ( yanlış ve başarısız tuvalet eğitimi, genetik olarak yatkınlığın olması, gelişimsel bozukluklar, çevresel stres faktörleri gibi) sebep olabileceği öngörülmesine rağmen bazı vakalarda bir neden olmadan da ortaya çıkabilmektedir. Enürezis çocuk ve ebeveyne sosyal ve duygusal açıdan olumsuz sonuçlar doğurduğundan değerlendirme ve tedavi gerektirir. Tıbbi değerlendirme için aile hekimine, pediatri doktoruna ve çocuk psikiyatristine başvurmak gereklidir. Tedavide eğitim, davranışsal müdahaleler ve gerek duyulursa ilaçla tedavi kullanılır. Eğitim enürezisin aile ve çocukta farkındalığın artmasına ve tedavi başarısına katkıda bulunur. Davranışsal müdahalelerde en çok başarı alarm cihazlarıyla çalışmaktır. Türkiyede kullanımı kısıtlıdır. İlaçla tedavide desmopressin ve imipramin kullanılır. İlaçla tedavi yan etkilerin ortaya çıkma riski, ilacın belli bir süre kullanımı sonrası bırakıldığında tekrar eski belirtilerin ortaya çıkma olasılığının yüksek olması gibi nedenlerle en son düşünülmesi gereken tedavidir.

Kaka Kaçırma (Enkoprezis): Enürezise göre tedavisi daha zor ve ebeveynleri daha yıpratıcı bir bozukluktur. Enkoprezise sebep olan organik problemlerin ve psikolojik sorunların tedavisinde pediatrist ve çocuk psikiyatristine başvurulması gerekmektedir.

Enkoprezisli vakaların büyük kısmında kabızlık görülür. Dışkı yapmayı yaşadığı olumsuz durumlarla bağdaştıran çocuğun bu tutumu kakasını tutma ve bununla birlikte sık sık kabızlık sorunu yaşamasına neden olabilir. Enkoprezisli çocukların çok küçük kısmında ise çevresel stres faktörleri, psikolojik bozukluklar görülebilir. Enkoprezisli çocuklar duyusal yorgunluk sebebiyle çevrelerinin kokuyu hissetmesine rağmen kendi kokularını hissetmeyebilirler. Ayrıca sık sık kabızlığı olan çocuklarda rektum ve anal sfinkter kısmında (dışkının çıkartıldığı yer) uzun süre bası olması sebebiyle çocuk dışkısını kaçırdığının farkında olmayabilir. Bu sebeple çocuğu suçlamamak doğru bir davranış olur. Enkoprezise kabızlık dışında nadir de olsa başka organik hastalıklar da sebep olabilir. Bu nedenle pediatristin ayrıntılı değerlendirmesi gerekmektedir.

Enkoprezis çocukta ve ailesinde psikolojik problemlere neden olur. Çocuk bu yüzden depresif, çekingen, içe kapanık bir duruma gelir. Aile utanacakları için çocuklarıyla yapabilecekleri sosyal faaliyelerini azaltır. Bu durum hem çocukta hem de aile bireylerinde başka psikolojik bozukluklar ortaya çıkmasına neden olur. Enkoprezis tedavisine başlamadan önceki süre ne kadar uzarsa tedavi başarısı bir o kadar azalır ve tedavi süresi uzar. Tedavide ilaç tedavileri ve davranışçı yöntemler kullanılabilir.