Yaz Aylarında Oluşan Vitamin Eksikliği
Yazar Damla Erdoğan • Diyetisyen • 11 Temmuz 2018 • Yorumlar:
Mevsim değişikliklerinde vücudumuzda bir takım değişiklikler meydana gelir. Bahar aylarındaki oluşan yorgunluk gibi özellikle yaz aylarında oluşan sıcaklıkla vücudumuz mücadele etmeye başlar. Böylelikle de birtakım vitaminlerin eksikliği oluşabilir. Bu vitamin eksiklikleri, vücudumuzun sıcaklıkla mücadele ederken daha fazla ihtiyaç duyduğu enerji ve beraberinde metabolizmanın hızlanması ile gerçekleşir. Aynı zamanda güneşten gelen ultraviyole ışınlarının hücrelerimize zarar vermesi de vitamin eksikliklerinin oluşma nedenlerindendir. Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu bu vitamin eksiklikleri yerine getirilmemesi durumunda yorgunluk, uyku hali gibi durumların yanı sıra pek çok ciddi sağlık sorununu da davet etmiş oluruz. Bu dönemde vücudumuz için gerekli, güneşin zararlı etkilerinden koruyan, toksinlerden arındıran ve bağışıklık sistemini kuvvetlendiren vitamin ve beraberinde mineralleri almak oldukça önemli bir konudur. Şimdi kafanızda oluşan ‘yazın hangi vitaminlerin eksikleri oluşabilir ve hangi besinlerden eksikliği önleyebiliriz ’sorusuna cevap getirelim.
İlk sıraya güneşin vitamini diyebileceğimiz D vitaminini koymak isterim. D vitamini, besin kaynaklarından vücuda alınan ancak sentezlenmesi, güneş ile oluşan bir vitamindir. Dolayısıyla kışın zaten yetersiz kalan bir vitamini özellikle yazın telafi edemezsek oluşturabileceği sağlık sorunlarının önünü açmış oluruz. Haliyle güneş sayesinde vücudumuzda etki gösteren bir vitaminin eksikliğini de yazın daha çok hissederiz. Özellikle yazın kapalı kıyafetler giyinmemeli, kısa aralıklarla belli saatlerde güneşten yararlanmalıyız. Aynı zamanda kışa deposunu hazırlamalıyız. Kemik gelişimi ve kalsiyumda önemli rol oynayan D vitamini kaynakları; yaz aylarında daha çok tüketme fırsatımız olan deniz ürünlerinde, yağlı balıklarda, süt, yumurta ve mantar da bulunmaktadır. Eksikliğinde halsizlik, kas ağrıları gibi sağlık sorunları ve ilerlemesi durumunda özellikle kadınlarda osteoporoz(kemik erimesi), çocuklarda raşitzm hastalığına sebep olabilmektedir. İkinci olarak güneşe karşı ciddi anlamda koruyucu olan A vitamini, için cilt lekeleri, kırışıklık, cilt kanseri gibi sorunların önüne geçmektedir. Güneşin zararlı ışınlarından vücudumuzun hücreleri özellikle cildimizin zarar görmemesi için vücut A vitaminine yazın daha fazla ihtiyaç duymakta ve eksikliği oluşmaktadır. Aynı zamanda mevsim değişikliği ile oluşabilecek bağışıklık sisteminin zayıflamasını ve beraberinde getireceği sorunları engellemek içinde A vitaminine her daim ihtiyacımız vardır. Besin kaynakları ise; turuncu meyve ve sebzeler (havuç gibi), kırmızı et, balık, yumurta, domates, sakatatlardır. E vitamini, vücudumuza zarar veren serbest radikallere karşı koruyucu diğer önemli vitamin gereksinimimizdir. Cilt, saç ve damar sağlığında oldukça önemli olan bu vitamin eksikliğinde bu fonksiyonlarda sağlık sorunları oluşabilir. Nitekim güneş koruyucularının, kremlerin pek çoğunda da E vitaminini görürüz. Yaz aylarında eksikliğinin yaşanmaması gereken antioksidan olan E vitaminini; yağlı tohumlar(fındık, fıstık, ay çekirdeği, badem gibi), zeytinyağı ve bitkisel yağlar, zeytin, avokado, kuşkonmaz, kırmızı biberden alabiliriz. Diğer önemli vitamin ise C vitaminidir. Yazın güneşin zararlı etkilerini azaltır, bağışıklık sisteminde önemli rol oynar. Yazında çok ihtiyaç duyulan, dolayısıyla yaz aylarında eksikliği oluşabilen bir vitamindir. Özellikle güneş ışınlarının neden olduğu deri kanseri riskini azaltır. Çilek, domates, limon, kivi, kırmızı biber, turunçgiller, kavun, karpuz, yeşil biber kaynaklarıdır. Zaten yaz meyve ve sebzelerinde de bol miktarda C vitamini bulunmasından, yaz aylarında da gerekli olduğu net bir şekilde anlaşılmaktadır. En son olarak B grubu vitaminleri özellikle B1(Tiamin) vitamini yaz aylarında en çok eksikliği hissedilen vitamindir, diyebiliriz. B1 vitamini, karbonhidratları enerji çevirmekte rol oynamakta, yazın artan enerji ihtiyacını karşılamaya yardımcı olmaktadır. Bu sayede yorgunluğu ve halsizliği önlemektedir. B vitaminleri bağışıklık sistemini kuvvetlendirmekte, beyin ve sinir sistemi, cilt ve saç sağlığında da önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle de yazın vücudun B vitaminlerine duyduğu gereksinim artmaktadır. Eksikliğinde ise sinir sistemi hastalığı olan beriberi görülebilmektedir. B1 vitamini ağırlıklı olarak; kurubaklagiller, süt ve süt ürünleri, brokoli, karnabahar, patates, tahıllar, yağlı tohumlar, et ve et ürünlerini besin kaynaklarıdır.
Vitaminler tüm vücut sağlığımız için her mevsim bizlerle olması gereken sağlık deposudur. Hem psikolojik hem biyolojik olarak hücrelerimize kadar koruyan, bir uyku halini bile düzenleyen harflerdir. Sağlıklı beslenmek sadece kısa aralıklarla diyet olarak yapılabilecek bir araç değil, hayatımız boyunca sağlık için sürdürmemiz gerek bir yaşam biçimidir. Dolayısıyla sağlıklı beslenmek sizin her mevsim, nerede olursanız olun, hava kaç derece olursa olsun içerisindeki vitaminleri ile her daim aynı sağlıkta kalmanızı sağlar. Size de sadece anın keyfini yaşamak kalır. Verdiği psikolojik rahatlık ve hatta salgılattığı mutluluk hormonu da yanında artınız olur. Unutmayın tüm eksiklikler ya da yanlışlar, doğrular ya da yerine koymalar tüm vücut sağlığınızı bir şekilde etkiler ve her mevsimin besinlerinin, size aslında o mevsimin oluşturacağı eksiklere karşı içerisindeki vitaminleri zaten göz kırpar.