Yeme Bozuklukları

Pandemiyle birlikte uzaktan ve hibrit çalışma modelinin yaygınlaşması, evde çok fazla vakit geçirilmesi sonucu yeme bozukluklarında artış görüldü mü?

Maalesef evet. Pandemi koşullarında evde daha fazla vakit geçirildiği için yeme bozuklukları belirli bir oranda arttı diyebiliriz.

Bunlar çoğunlukla Anoreksiya nervoza, Bulimiya nervoza, Ortoreksiya nervoza ve tıkınırcasına yeme bozuklukları. Ayrıca duygusal yeme gibi bir yeme davranışı bozukluğu da yaygın bir halde.

Ortoreksiya nervoza (sağlıklı beslenme takıntısı)’a baktığımızda;

Bu bireylerde sağlıksız yiyecekleri tüketmekten korkma, endişe duymadan belirli bir yeme tarzından ve diyet döngüsünden vazgeçememe, herhangi bir sağlık problemi olmamasına rağmen besin yasakları koyma, (Örneğin; glüten, şeker, karbonhidratlar ve yağlar) başkaları tarafından hazırlanan yiyecekleri tüketmeye çekinmek gibi durumlar örnek verilebilir.

Anoreksiya nervozaya baktığımızda;

Bu bireylerde yemek yemekten kaçınma, kalori sayma, uzun süreli açlıklar, fazla egzersiz yapma, öğün atlama, paketli gıda içeriklerinde bulunan enerji tablosunu kontrol etme, çok ciddi ve hızlı bir kilo-kas kaybı gözlemlenebilir.

Bulimiya nervozaya baktığımızda;

Bu bireylerde çok fazla ve hızlı yemek yemenin ardından gelen pişmanlık hissi ve kasıtlı kusturma eylemi vardır. Sosyal ortamda rahat ve keyifli bir öğün yapamama, tedirgin hissetme, yemek saklama ve aşırı su tüketimi görülebilir.

Binge eating (tıkınırcasına yemek yeme) ise;

Bu bireylerde fazla miktarda yemek yeme ve yemeyi durduramama durumu gözlenir. “Yeme kontrolünü kaybetme” olarak tanımlanabilir. Tıkınırcasına yedikten sonra ya da yerken gelen pişmanlık-suçluluk duygusuyla baş edememe, öğün atlama, sosyal ortamda öğün tüketememe ve alınan paketli gıda bitmeden kendini durduramama gibi durumlar görülebilir.

Duygusal açlığa bakıldığında ise;

Duygusal açlık aslında paylaşılmayan veya yaşanılmayan bir duyguyu besinlerle bastırmaktır. Bu bireyler spesifik bir yiyecek ararlar. “Çikolata-makarna ya da yer fıstığı gibi” ve bu besinlerin alternatifi yoktur. Yaşanılan açlık şimdi yemeye zorlar. Patronunuzla, eşinizle vb kişiyle yaşadığınız bir sorun ile bağlantılıdır ve farkında olmadan yemek yedirir. Duygusal açlıkta açlık-tokluk önemli değildir.

En çok hangi yaş aralığında yeme bozukluğu görülüyor?

En riskli ve sık görülen yaş aralığı 14-19 yaş aralığındaki genç kızlar. Danışmanlık almak isteyen gençlerin çoğunlukla başvurma sebebi pandemide alınan kilolar ve değişen yeme davranışı oluyor.

Yeme bozukluğunun yarattığı psikolojik hastalıklar neler?

Önlemek için neler yapılmalı?

Düzensiz yeme ve yeme bozuklukları, cinsiyet kimliği, ırk, yaş ya da sosyoekonomik durum ne olursa olsun herkesi etkileyebilir.

Beslenme söz konusu olduğunda “doğru yapmaya” çalışmak cazip gelebilir ancak bu durum geri tepebilir. Kilonuzu takıntı haline getiriyorsanız, yiyecek seçimlerinizde suçluluk duygusu yaşıyorsanız veya rutin olarak kısıtlayıcı diyetler yapıyorsanız psikiyatrist, psikolog ve psikodiyet alanında çalışan bir diyetisyene danışmayı mutlaka düşünün. 

*Yukarıda yazılan tanımlamalar tanı amaçlı değildir. Tanı için doktorunuza başvurabilirsiniz.