Yumurtalık Kistleri

Yumurtalıklar kadın genital organlarının östrojen, progesteron ("kadınlık" hormonları) ve az miktarda testosteron ("erkeklik hormonu") üreten yapılarıdır. Rahimin her iki yanında Fallop tüpleriyle yakın temasta bulunurlar. Yumurtalık hücrelerinden kaynaklanan çeşitli yapıda kistler vardır.

​

NE GİBİ BELİRTİLER VERİR?

Yumurtalık kistleri nispeten sık görülen oluşumlardır. Büyük çoğunluğu kadında hiçbir belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan jinekolojik muayene esnasında tesadüfen saptanır.

​

Belirti verdiklerinde ise bu en sık aşağıdaki gibidir:

• Kasıklarda veya kasıklardan birinde ağrı

• Karnın alt kısmında dolgunluk ve basınç hissi

• İlişki esnasında ağrı

• Adet düzensizliği veya adetlerin olağandan daha ağrılı olması, adet görememe

• Çok büyük boyutlu kistlerde karında şişme veya ele kitle gelmesi

• Göğüslerde dolgunluk

• İdrar ve barsak şikayetleri

• Kist torsiyonu (boğulması) belirtileri

• Kist yırtılması (patlaması) belirtileri

NASIL TANI KONUR?

 Tanının doğrulanması amacıyla yapılan ultrasonografide kistin tam yeri, boyutları, iç yapısı ve muhtemel tipi belirlenir.görüntüleme incelemelerine gerek duyulabilir. Yine kistin tipinin belirlenmesine yönelik olarak tümör markeri ("tümör belirteçleri") adı verilen bazı özel kan incelemelerinin yapılması gerekebilir.

FONKSİYONEL (İŞLEVSEL) KİSTLER

İşlevsel kistler ya folikülün büyümeye devam etmesiyle (folikül kisti) veya oluşan sarı cisimin gerilememesiyle (Corpus luteum kisti) ortaya çıkarlar.

​İşlevsel kistler yumurtalıklarda üreme çağında en sık görülen kist türleridir.

 Folikül kistleri ("çatlamamış yumurta" kisti)

Yumurtlama sürecinde oluşan folikül adı verilen keseciğin aşırı büyümesiyle ortaya çıkarlar. Bu kistlerin çoğu 5 santimetre veya daha ufak çaptadır ve genellikle belirti vermezler. Folikül kistleri 1-3 adet döngüsü sonrasında kendiliğinden veya bu tür kistlerin varlığında doktor tarafından sıklıkla verilen doğum kontrol haplarının yardımıyla büzülerek kaybolurlar.

​Corpus luteum kistleri

Folikül kistlerin aksine bu tür kistler genellikle ağrılıdırlar. Yumurtlama sonrasında normal olarak oluşan sarı cisimin (Corpus Luteum) aşırı büyümesiyle veya bu yapının içine kanama olmasıyla ortaya çıkarlar. Normalde belli bir süre sonunda ortadan kalkması gereken sarı cismin progesteron hormonu salgısına devam etmesiyle adet kanamasının gecikmesine neden olabilirler. 

Bu kistler folikül kistlerinden daha büyük olmaya meyillidirler ve genellikle ilk saptandıklarında bir mandalina büyüklüğünde olup takip sürecinde daha da büyüyebilirler. Folikül kistlerinde olduğu gibi kendiliğinden veya doğum kontrol hapları yardımıyla kaybolmaları mümkün olmakla beraber bu süreç folikül kistlerine göre daha uzun olabilir.

​

ENDOMETRİOMA (ÇİKOLATA KİSTİ)

Endometriozis adı verilen durum yumurtalıklar içinde oluştuğunda burada içi koyu kahverengi, eskimiş kan dolu, sıvı çikolatayı andıran görünümde bir sıvı içeren kistik oluşumlar meydana gelebilir.

LAPARASKOPİ Mİ (KAPALI AMELİYAT) LAPARATOMİ Mİ (AÇIK AMELİYAT)
Cerrahi tedavi gerektiren iyi huylu adneksiyal kitlelerde tercihen laparoskopi kullanılmalıdır. 

Adneksiyal kitlelerde, malignite şüphesi olan hiç bir kitleye USG ya da CT eşliğinde aspirasyon uygulanılmaz. Kanser şüphesi yüksek olan kitlelerde en azından tanısal amaçlı laparoskopik cerrahi yapılması da tartışmalıdır. Laparoskopinin nihayi ameliyatı geciktirmesi, tümör yayılımının arttırması, trokar metastazı gibi bazı riskleri mevcuttur.