Yumurtalık Rezervinin Değerlendirilmesi

Yumurtalık Rezervi Kimlerde Gerekir?

• 35 yaş üzeri kadınlar
• Sigara kullanımı
• Geçirilmiş yumurtalık cerrahisi
• Tek yumurtalığa sahip olmak
• Açıklanamayan kısırlık
• Daha önceki kısırlık tedavilerinde başarısızlık
• Ailede erken menopoz öyküsü
• Evre 3-4 endometriozis
• Kemoterapi, radyoterapi öyküsü

Yumurtalık Rezervin Değerlendirilmesi İçin Kullanılan Testler

Bazal serum FSH, E2 düzeyi: Adetin 2- 3. günü bakılan serum E2 değeri < 80 pg/mL iken FSH değerinin 5-10 mIU/ mL olması yeterli yumurtlalık rezervi gösterir. 10-15 mIU/ mL arasındaki FSH değerleri rezervin sınırlı olduğunu gösterirken bunun üzerindeki FSH ve > 80  pg/mL E2 değeri  kötü reprodüktif  sonuçla birliktedir.

Prolaktin, TSH: Prolaktin yumurtlama bozuklukları, memeden süt gelmesi ve hipofiz adenomu varlığında, TSH ise yumurtlama bozuklukları, tiroid hastalığı şikayetleri olanlarda istenmelidir. Rutin bazal hormon değerlendirilmesinde prolaktin ve TSH istenmesi gerekmez ancak bu durumda belirgin şikayet vermeyen formlar atlanabilir.

Klomifen Sitrat Challange Test: Adetin 3. günü FSH ve E2 düzeyleri bakıldıktan sonra 5.-9. günler arasında 100 mg/gün klomifen sitrat uygulanır. Amaçlanan klomifen sitratın yumurtalıklarda folikül  gelişimini uyararak  E2 salınımını artırması, artan E2 ‘nin FSH ‘yı baskılamasıdır. 10. gün FSH düzeyi tekrarlanır. FSH düzeyinin > 15 mIU/ mL olması yumurtalık rezervinin yetersiz olduğunu gösterir. 3. gün FSH değerinin normalden yüksek olması yaşa bakılmaksızın kadınların % 85’inin yumurtlama tedavilerine kötü yanıt vereceği anlamına gelmektedir.

Antral Folikül Sayısı: Transvajinal ultrasonografi ile 3. gün değerlendirmesinde  yumurtalıklarda 2-10 mm çapında 4-10 adet antral folikül tespit edilmesi yumurtalık rezervinin iyi olduğu anlamına gelir. Antral  folikül  sayısı < 4 adet ise (Grade I)  yumurtlama tedavilerine cevap yetersiz, antral  folikül  sayısı 4 – 6 adet (Grade II) arasında ise genellikle yetersiz, antral  folikül  sayısı 7 – 10 adet (Grade III) arasında ise cevabı iyidir, antral  folikül  sayısı > 10 adet ( Grade IV) ise polikistik overle uyumludur. Ultrason muayenesinde over kisti, endometriyoma, polikistik over tespiti  kısırlıkla ile ilgili tanı değeri taşımakla birlikte  tedavi planlanmasını da belirler.

Anti-Müllerian Hormon (AMH): AMH,  preantral  ve  erken antral foliküllerin granuloza  hücrelerinden  salınır, erken dönemde yumurta gelişiminde görev alır.  Serum düzeyleri yumurtalık havuzu hakkında bilgi verir. Artan yaşla birlikte yumurtalıkta folikül havuzunda azalmaya bağlı olarak serum düzeyleri düşer ve menopozla birlikte serumda tespit edilemez duruma gelir. Uygun eşik değerle ilgili bir görüş birliği olmamakla birlikte 0.5  ng/mL ‘nin üzerindeki değerlerde yumurtalık rezervin iyi olduğu, altındaki değerlerde ise yumurtalıklarda folikül havuzunun azaldığı düşünülür. 0.15 ng/mL ‘ nin altındaki değerler tüp tedavisinde çok zayıf cevapla birliktedir. AMH, yumurtalık rezervinin belirlenmesi dışında yüksek riskli grupta (ailevi erken menopoz, geçirilmiş yumurtalık cerrahisi, ağır endometriozis, uzun ve yüksek doz sigara kullanımı ) tarama testi olarak kullanılabilir.