Zorlu Çocuklar
Yazar Sümeyra Çetinkaya • 16 Eylül 2024 • Yorumlar:
Anne babalar çocuk yetiştirme yolunda bir çok hata yaparlar. Çoğu zaman onlara iyilik yaptığını düşünerek bu hatalı davranışları uygularlar. Peki doğru olan nedir? Çocuğun sağlıklı gelişimi için anne babalar nasıl yaklaşmalıdırlar? Hangi hataları yapıyorlar? Çocuklarda ve ergenlerde ne gibi davranış sorunlarıyla karşılaşırız? Bu davranış sorunlarına karşı nasıl bir tutum içerisinde olmak gerekir? Ergenlik nedir? Ergenlikte görülen ruhsal sorunlar nelerdir? Ergenlikte akran ilişkileri… gibi ebeveynlerin çocuk yetiştirirken ihtiyaç duyduğu bir çok başlığa değineceğim. Bunların yanı sıra benzer sorunlara sahip çocukların hikayelerine de yer vereceğim.
ÖFKELİ ÇOCUK
Çocuk öfkeliyse önce bir dönüp ebeveynlere bakmalıyız, acaba onlar yeterince sakin mi çocuğa karşı? Önce ebeveynler sakin olamalı sonra çocuktan sakinlik bekleyebiliriz. Çocuk öfkelendiği zaman üstüne gidilmemeli. Önce sakinleşmesini beklenmelidir. Sonrasında çocuğu öfkelendiren şeyin nedenini bulup bu nedenleri ortadan kaldırılmalıdır. Öfkelenen çocuğa siz de öfkeli yaklaşırsanız işler çığırından çıkacaktır. Çocuğun öfkelenmediği, sakin kalabildiği kriz anlarını mutlaka ebeveyn trafından ödüllendirilmelidir. Çocuğu öfkelendiren şeylerin bir listesi hazırlanabilir, bunlar gerçekleşmeden önlem alınabilir.
Saldırganlık davranışının nedeni şiddet gösteren çocuğun şiddet görmesi olabilir. Eğer ebeveyn öfkelendiğinde kendine hakim olamayıp çocuğa şiddet gösteriyorsa, o da gider arkadaşlarına ya da kardeşine şiddet gösteren bir çocuk haline gelecektir. Muhtemelen erişkin olduğunda da kendi evladına aynısını uygulayacaktır. Unutmayın ki onlar bizi model alıyorlar. Saldırganlıkta diğer bir neden ise çocuğun izlediği yahut oynadığı saldırgan içerikli oyunlar ve çizgi filmlerdir. Bu tarz içerikli yayınlardan çocukları uzak tutmak gerekmektedir.
KARDEŞ KISKANÇLIĞI
Evin el bebek gül bebek çocuğu iken eve adeta bir kuma gelir ve çocuğunuzun dünyası alt üst olur. Önceden bütün ilgi onun üzerindeyken artık ilgiyi paylaşmak, anne babasının sevgisini paylaşmak zorundadır. Çocuk bunu iç dünyasında kaldıramayabilir ve bu onda bazı davranış sorunları oluşmasına neden olabilmektedir. Öncelikli olarak hamileliğin 4. ayından itibaren çocuk haberdar edilmeli ve öncesinden psikolojisi buna hazırlanmalıdır. Kardeşi doğduğunda bir çok misafir geleceği ve ona hediyeler getireceği, o da doğduğunda aynı şeylerin olmuş olduğu bilgisi verilir. Çocuklar kardeşleri doğduğunda annenin kardeşle daha çok ilgilenmesi gerektiği durumu artık beni değil onu seviyor olarak algılarlar. Anne bu konuda da rahatlatıcı konuşma yapmalıdır. ‘’Kardeşin doğduğunda onunla daha çok ilgilenmem gerekecek. Çünkü o kendi kendine yemeğini yiyemez, uyuyamaz, tuvaletine gidemez. Bu nedenle onunla daha çok ilgileneceğim. Ama bu demek değil ki onu daha çok seviyorum. Senin sevgin her zaman özel olarak benim için.’’diye öncesinde çocukla konuşma yapmalıdır. Kardeş doğumuyla birlikte ebeveynlerin yaptığı en büyük hatalardan biri de çocuklarına küçücük yaşta abilik ablalık rolü üstlemeleridir. Kimi zaman 1,5 yaşında bir bebek abi yada abla olabilmekte. İsterse 4 yada 10 yaş olsun. Farketmez. Onlarda daha çocuklar ve duyguları istekleri var. Aileler tarafından o küçücük bedenlerine abilik ablalık rolü yüklediğini zaman onlar çocukluklarını yaşayamadan büyümek zorunda kalmaktadırlar. Üstelik sürekli alttan almaları istenen kardeşlerine kıskançlıkları körüklenerek nefret etmelerine neden olabilmektedir. Ve bu ilerki yaşantılarında da kardeşlik ilişkilerini olumsuz etkileyebiliyor. Aileler, onların da çocuk olduklarını unutmamalı ve çocuklara yaşları ne olursa olsun eşit yaklaşmalıdır.
ÇOCUKLUKTA ÇEKİNGENLİK VE ÖZGÜVEN SORUNLARI
Çocuklardaki çekingenlik kendini ve ebeveynlerini rahatsız edecek düzeydeyse çocukta özgüven probleminden bahsedebiliriz. Doğuştan getirdiğimiz bazı özelliklerimiz vardır. Biz bunlara mizaç deriz. Bazı insan daha çekingen bazısıysa daha girişken bir yapıya sahip olabilmektedir. Önemli olan çekingenliğin boyutudur. Kişinin hayatını olumsuz etkileyecek düzeydeyse yardım alması gerekir. Özgüven problemi olan çocuklara karşı anne babanın tutumları çok önemli bir yer taşır. Aşırı koruyucu tutumla büyütülen çocuklarda özgüven sorunu söz konusudur. Anne baba çocuğa söz hakkı vermeli ve ona değer verdiğini davranışlarıyla, onu dinleyerek, sözcükleriyle ona yansıtmalıdır. Onu eleştirmekten kaçınmalı, olumlu yönlerini bol bol motive etmelidir. Onun ilgilerine sevdiği şeylere önem vermelidir. Erken yaşta çocuğunun ilgi ve yeteneğini keşfedip, o alanda bir kursa yönlendirerek, çocuğun başarıyı tatmasına ve özgüveninin gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz. Eğer çocuk çekingen mizaça sahipse hiç bir zaman çok fazla girişken biri olamayacaktır. Önemli olan toplumdan dışlanmayacak ve kendini rahatsız etmeyecek düzeyde olmasını sağlamaktır.
ÇOCUKLUKTA ÇALMA DAVRANIŞI
İzinsiz başkalarını eşyalarını almak 7 yaşından büyük çocuklarda çalma olarak nitelendirilmektedir. 7 yaşından küçük çocuklarda aidiyet kavramı tam anlamıyla oturmadığından bu davranış masumane görülmektedir. Fakat 7 yaşını geçmesine rağmen devam etmekteyse ciddiye alınması gerekmektedir. Model alma burada yine devreye giriyor. Ebeveynler çocuğun bir eşyasını alırken ondan izin istemeleri, onlara örnek teşkil etmektedir. Bir şey alırken izin istediği zamanları övmekte izin alma davranışının arttırılmasında motive edici olmaktadır. Çocuklar bazen ebeveynlerinin dikkatini çekmek içinde bu davranışları sergileyebilirler. Ebeveynler biraz ilgi ve sevgisini arttırdığında bu davranışlarında ortadan kalkabilmektedir.Çocukların en büyük ilacı ebeveynlerinin ilgi ve sevgisidir.